۱۴۰۲/۰۷/۰۸

۲۱ نبوي ملغلري:

ژباړه: رسول الله صلی الله عليه وسلم فرمايلي دي: تر عقل ښه مال نسته، تر تکبر ناوړه يواځي والی نسته، د تدبير غوندي عقل نسته، د تقوی غوندي سخاوت نسته، د ښو اخلاقو غوندي ملګری نسته، د ادب غوندي ميراث نسته، د توفيق غوندي فايده نسته، د نيک عمل په څېر تجارت نسته، د الله تعالی د ثواب په څېر ګټه نسته، د شبهې سره د درېدلو په څېر پرهيزګاري نسته، د حرام څخه د ځان ساتني په څېر زهد نسته، د فکر کولو په څېر علم نسته، د فرائضو د آداء کولو په څېر عبادت نسته، د حياء او صبر په څېر ايمان نسته، د عاجزۍ په څېر لويي او اعتبار نسته، د علم په څېر شرف نسته، تر مشورې کاميابه همږغي نسته نو سر او هغه غړي چي په سر پوري نښتي دي وساته، نس او هغه شيان چي د نس سره متصل دي وساته او مرګ په ياد کړه او په قبر کي خپل خرابېدل په ياد کړه. [البصائر والذخائر ج۱ص۳]

تشريح:
رسول الله صلی الله عليه وسلم په پورته حديث کي ۲۱ مهمي خبري ذکر کړيدي چي تشريح يې په لاندي ډول ده:
۱ – هيڅ مال تر عقل غوره ندی بلکي عقل تر هر ډول مال ښه دی.
۲ – يواځي والی د انسان لپاره بد دی خو تر ټولو ناوړه يواځي والی تکبر او غرور دی.
۳ – عقل د انسان لپاره کمال دی خو هيڅ عقل د تدبير او پلان مرتبې ته نسي رسېدلای.
۴ – سخاوت د انسان لپاره ډېر ښه دی خو د تقوی غوندي سخاوت نسي پيدا کېدلای؛ يعني د سخاوت په ټولو اقسامو کي تقوی ډېر ښه سخاوت دی.
۵ – انسان بايد تل د ښه ملګري پسې وګرځي خو تر تقوی د انسان لپاره ښه ملګری نسي پيدا کېدلای.
۶ – په ميراث باندي د هر ښه شي پاته کېدل د انسان لپاره ګټه ده خو ادب تر ټولو ښه ميراث دی.
۷ – که څوک د فايدو پسې ګرځي نو تر توفيق ښه فايده نسي موندلای؛ توفيق پر نيکو کارونو د توان اوقدرت پيدا کېدلو ته وايي.
۹ – دا معلومه خبره ده چي په تجارت کي د انسان لپاره ګټه ده خو نيک عمل تر ټولو ښه تجارت دی.
۱۰ – که څوک د ګټي پسې ګرځي نو د الله تعالی له لوري ثواب ورکول ډېره لويه ګټه ده ځکه نو انسان يې بايد په لاس ته راوړلو کي زيار وباسي.
۱۱ – پرهيزګاري د هر انسان دنده ده خو تر ټولو ښه پرهيزګاري د هغه شيانو څخه د ځان ساتل دي چي شبهه پکښې وي.
۱۲ – انسان په دې باندي مأمور دی چي د دنيا سره محبت ونکړي خو د دنيا څخه لويه مخ اړونه د حرامو شيانو څخه د ځان ساتل دي.
۱۳ – هر مثبت علم د انسان لپاره پرمختګ دی خو فکر کول تر ټولو ښه علم دی.
۱۴ – هر عبادت د انسان لپاره ثواب لري خو تر ټولو  ښه عبادت د فرائضو آداء کول دي.
۱۵ – ايمان ډېري برخي لري خو حياء  او صبر يې ډېري لويي برخي دي.
۱۶ – په ښه توب کي اعتبار او عزت د انسان لپاره ډېر ښه دی خو عاجزي تر ټولو ښه عزت او اعتبار دی.
۱۷ – په علم کي الله تعالی د انسان لپاره دومره شرف ايښی دی چي د هغه په څېر بل شرف نسي پيدا کېدلای.
۱۸ – د دوستانو او خپلوانو سره همږغي او خواخوږي ډېره ښه ده خو مشوره تر ټولو شيانو ښه همږغي ده.
۱۹ – انسان په دې باندي مکلف دی چي خپل سر او هغه اعضاء د ګناه څخه وساتي چي په سر پوري نښتي دي لکه سترګي، غوږونه، پزه او خوله.
۲۰ – انسان په دې باندي مکلف دی چي خپل نس او هغه اندامونه چي نس ته نژدې دي د حرامو څخه وساتي لکه عورت.
۲۱ – ددې لپاره چي انسان هيڅ وخت د ګناه کولو ته زړه ښه نکړي بايد تل مرګ او د قبر حالات په ياد ولري.
مولوي نورالحق مظهري

۱۴۰۲/۰۷/۰۵

آيا غواړی د الله تعالی په نزد غوره انسانان سی؟

ژباړه:ابوبکر رضي الله عنه فرمايلي دي: د الله په نزد تر ټولو غوره انسان هغه څوک دی چي حق په ده باندي عزتمند سي، رښتيار ورڅخه خپاره سي او دده په رأيه درځ وتړل سي.
يعني الله تعالی ته تر ټولو انسانانو غوره انسان هغه څوک دی چي دده په واسطه حق دروند او عزتمند سي يعني د حق لپاره کار وکړي او دده څخه رښتيا نشر سي؛ په دې معنی سره چي دی په رښتيا ويلو او رښتينولۍ مشهور سي او همداسي دده په واسطه د خلګو تر مينځ درځونه، دښمنۍ او نفرتونه ختم سي.
نو کوښښ وکړئ چي تل د حق پلوي وکړئ او د باطل څخه ځان وساتئ، د درواغو څخه ډډه وکړئ او رښتيا ويل د ځان عادت جوړ کړئ او د خلګو تر مينځ د سولي او خواخوږۍ لپاره کار وکړئ تر څو د الله تعالی په نزد غوره انسان سی.
قال أبو بكر بن أبي قحافة رضي الله عنه: أفضل الناس عند الله من عز به الحق، وانتشر عنه الصدق، ورتق برأيه الفتق.[البصائر والذخائر ج1ص55]
مولوي نورالحق مظهري

۱۴۰۲/۰۷/۰۱

په جنت کي غِلمان څوک دي او د څشي لپاره دي؟

دا به مو د علماؤ څخه اورېدلي وي چي الله تعالی په جنت کي جنتیانو ته غِلمان ورکوي تر څو ددوی خدمت وکړی چی په قرآن شريف کي د غِلمان او وِلدان په نومونو یاد سوي دي؛ دا چي همدغه غِلمان څوک دي او د څشي لپاره يې الله تعالی جنتيانو ته ورکوي؟ په لاندي کرښو کي یې جوابونه موندلی سی. 
کله چي الله تعالی جنتيان جنت ته داخل کړي د نورو نعمتونو تر څنګ چي دوی ته يې ورکوي په جنت کي خادمان هم ورکوي او ددې خادمانو څخه هدف دا نه دی چي جنتيان په جنت کي خدمت ته اړتيا لري او بېله دوی يې خدمت نه کيږي بلکي حکمت په دې کي د جنتيانو لپاره د لوی مقام او لوړي مرتبې ښکاره کول دي لکه په تفسير قرطبي کي چي همدې خبري ته اشاره سوېده او فرمايي: ولكنه أخبر بأنهم على نهاية النعيم.[القرطبي] ژباړه: مګر الله تعالی ددې خبر ورکړ چي جنتيان پر لوړي درجې د نعمتونو دي.
والمقصود:أن أهل الجنة على أتم السرور والنعمة، والنعمة إنما تتم باحتفاف الخدم والولدان بالإنسان.[تفسير قرطبي] مقصود دا دی چي جنتيان پر پوره خوشحالۍ او نعمتونو باندي دي، او د انسان لپاره نعمت په راګرځېدلو د خادمانو او ماشومانو پوره کيږي.

غِلمان څوک دي؟
دا چي غلمان څوک دي؟ په دې کي مختلف قولونه راغلي دي:
۱ - سلمان فارسي رضي الله عنه  فرمايي: د مشرکينو ماشومان د جنتيانو خادمان دي.
۲ - حضرت علي رضي الله عنه او حسن بصري رحمه الله وايي: دغه کسان چي د جنتيانو خدمت کوي د مسلمانانو هغه اولادونه دي چي په ماشومتوب کي مړه سوي وي.
۳ - ځينو علماؤ ويلي دي: دوی الله تعالی په خپل قدرت د جنتيانو لپاره پيدا کړيدي بېله دې چي د کوم چا څخه زېږېدلي وي.[تفسر قرطبي – روح البيان]
شمس الدين السفيري رحمه الله د صحيح البخاري په شرح کي دغه درې قوله را نقل کړي دي او د دريم قول د قوت نسبت يې ابن القيم رحمه الله ته کړی دی او فرمايي: قال ابن القيم: والأشبه أن هؤلاء ولدان مخلوقون من الجنة كالحور العين خدماً لهم وغلماناً.[شرح صحيح البخاري لشمس الدين السفيري]
ژباړه: ابن القيم ويلي دي: ښه خبره دا ده چي دغه ماشومان لکه حورالعين د جنت څخه پيدا سوي دي تر څو د جنتيانو خدمت وکړي.
او تفسير خازن هم دغه قول ته ترجيح ورکړې ده چي دغه خادمان د جنت څخه د جنتيانو د خدمت لپاره پيدا سوي دي.

غِلمان د څشي لپاره دي؟
د تفاسيرو او احاديثو د کتابونو څخه له ورايه ښکاري چي دغه غلمان يا ماشومان چي په جنت کي يې الله تعالی جنتيانو ته ورکوي يواځي د خدمت لپاره دي او ددې لپاره دي چي الله تعالی د جنتيانو لوړه مرتبه دوی ته ثابته کړي چي د لاندي حديث څخه چي په تفسير قرطبي کي را نقل سوی دی همداسي معلوميږي: وعن الحسن أنهم قالوا: يا رسول الله إذا كان الخادم كاللؤلؤ فكيف يكون المخدوم؟ فقال: ما بينهما كما بين القمر ليلة البدر وبين أصغر الكواكب. ژباړه: حسن وايي: دوی پوښتنه وکړه: يا رسول الله چي د جنتيانو خادم داسي ښايسته وي لکه ملغلره نو مخدوم/جنتي به څنګه وي؟ رسول الله صلی الله عليه وسلم وفرمايل: د خادم او مخدوم ترمينځ توپير دومره دی لکه د څوارلسمي سپوږمۍ او کوچني ستوري تر مينځ.
او په تفسير بيضاوي کي خو يې  صراحتا ويلي دي: يطوف عليهم (للخدمة)[تفسير بيضاوي]
يعني دوی پر جنتيانو د خدمت لپاره ګرځي. همداسي په ډېرو تفاسيرو کي راغلي دي چي دوی خادمان د اهل جنت دي؛ البته خپله د قرآن شريف څخه  هم معلوميږي چي دوی به پر جنتيانو د جنت د مايعاتو ګلاسونه او پيالې ګرځوي.

د يوې شبهې جواب:
ځيني خلګ داسي ګمان کوي چي جنتيان به د دغو خادمانو څخه د نور خدمت تر څنګ جنسي ګټه هم پورته کوي چي دا خبره بالکل غلطه او ناروا ده ځکه لواطت لکه په دنيا کي چي حرام دی په آخرت کي هم حرام دی او نه يواځي لواطت بلکي جنتيان د هر ناوړه او بې ارزښته کار څخه پاک دي او په جنت کي هيڅ منفي غوښتنه او اشتهاء شتون نلري.
او دا چي ځيني ناخبره خلګ وايي: الله تعالی دغه خادمانو ته په مخ کي سوری ورکوي او جنتيان جنسي استفاده ورڅخه کوي. دا خبره هيڅ نقلي او عقلي لاسوند د ځانه سره نه لري او هسي اټکلي خبره ده لکه تفسير روح البيان چي همدې خبري ته اشاره کړې او فرمايي: وانما يدل على كونهم خدام اهل الجنة وان اهل الجنة يتلذذون بالنظر الى جمالهم وبهجتهم وهذا لا يقتضى التلذذ بالاستمتاع ايضا كما فى حق الحور.[تفسير روح البيان]
ژباړه: د خادمانو طواف پر جنتيانو په دې خاطر دی چي دوی د جنتيانو خدمت کوي او جنتيان ددوی د ښايست او ځلېدلو څخه خوند اخلي او دا ددې تقاضا نه کوي چي جنتيان دي ددوی څخه په ګټي پورته کولو سره داسي خوند واخلي لکه د حورالعين څخه چي يې اخلي.
يعني دا چي الله تعالی خادمانو ته ښه ښايست او ځلا ورکړېده ځکه نو د جنتيانو ددوی ښايست خوښيږي خو داسي نه چي ددوی سره دي جنسي مقاربت وکړي لکه د حورالعين سره يې چي کوي.
همداسي په روح البيان کي راځي: ومنه يعلم أن لا لواطة في الجنة وأن قول من جوزها مردود باطل على ما حققناه مراراً.[روح البيان]
ژباړه: ددې څخه معلوميږي چي په جنت کي لواطت نسته او هغه څوک چي يې جائز بولي د هغه خبره باطله ده لکه څنګه چي څو ځله موږ ددې خبري اثبات کړی دی.
ليکنه: مولوي نورالحق مظهري

۱۴۰۲/۰۶/۲۸

په دين کي د آسانۍ ارزښت او د سختۍ تاوان:

دا يو حقيقت دی چي اسلام د دعوت او جهاد په واسطه راغلی دی او تر څنګ يې په تعليم او تزکيه باندي ساتل سوی او غځېدلی دی خو د دعوت او تعليم په ډګر کي مسلمانان په آسانۍ او سالم تساهل باندي امر سوي دي لکه په لاندي حديث کي چي راځي:
عن عائشة، قالت: قال رسول الله صلى الله عليه وسلم: من رفق بأمتي رفق الله به، ومن شق على أمتي شق الله عليه.[مسندالشهاب365]
ژباړه: د عائشې رضي الله عنها څخه روايت دی چي رسول الله صلی الله عليه وسلم وفرمايل: څوک چي زما د امت سره آساني وکړي الله تعالی به دده سره آساني وکړي او څوک چي زما د امت سره سختي وکړي الله تعالی به دده سره سختي وکړي.
په ځينو روايتونو کي دا حديث د دعا په شکل راغلی دی چي ای الله! هر څوک چي زما د امت سره آساني کوي ته آساني ورسره وکړه او څوک چي زما د امت سره سختي کوي ته سختي ورسره وکړه.
ځينو علماؤ په آسانۍ باندي د امر کولو په باره کي ليکلي دي: يعني په ټولو وختونو کي د خلګو سره آساني وکړئ او داسي شيان ورته بيان کړئ چي د وعظ د منلو سره ددوی محبت پيدا کړي تر څو پر دوی خبره درنه نسي دا ځکه چي په تعليم کي آساني د ځانه قبول د طاعت لري او په عبادت کي د انسان شوق پيدا کوي همداسي په آسانۍ علم او عمل دواړه آسانه کيږي.[مصباح التنوير]
په دې خاطر چي په دعوت او تعليم کي آساني ډېره مؤثره واقع کيږي په حديث کي آساني تر ټولو غوره دين بلل سوی دی په حديث کي راځي:
عن أبي قتادة عن الأعرابي الذي سمع رسول الله صلى الله عليه و سلم يقول : إن خير دينكم أيسره إن خير دينكم أيسره.[مسند احمد 15978]
ژباړه: ابي قتاده د هغه اعرابي څخه روايت کوي چي هغه د رسول الله صلی الله عليه وسلم څخه اورېدلی دی چي هغه وفرمايل: يقينا چي غوره ستاسي د دين هغه دی چي آسانه وي، يقينا چي غوره ستاسي د دين هغه دی چي آسانه وي.
همداسي په صحيح مسلم کي د يوه اوږد حديث په آخر راځي:
إِنَّ اللَّهَ لَمْ يَبْعَثْنِى مُعَنِّتًا وَلاَ مُتَعَنِّتًا وَلَكِنْ بَعَثَنِى مُعَلِّمًا مُيَسِّرًا.[صحيح مسلم 3763]
ژباړه: يقينا چي زه الله تعالی سختي کوونکی او خواروونکی نه يم رالېږلی بلکي زه يې آسانۍ کوونکي ښوونکی(معلم) را لېږلی يم.
يعني زه الله تعالی ددې لپاره نه يم رالېږلی چي پر خلګو سختي وکړم او خلګ د عزت او آبرو په آخيستلو باندي سپک کړم بلکي زه الله تعالی داسم ښوونکی را لېږلي يم چي د خلګو سره بايد آساني وکړم.
سخت دريځي دومره بده ده چي رسول الله صلی الله عليه وسلم سخت دريڅو انسانانو ته ښېر کړې او فرمايي:
عَنْ عَبْدِ اللَّهِ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم- «هَلَكَ الْمُتَنَطِّعُونَ». قَالَهَا ثَلاَثًا.[صحيح مسلم6955]
ژباړه: د عبدالله څخه روايت دی چي رسول الله صلی الله عليه وسلم درې ځلي وويل: سخت دريځه دي مړه سي.
محدثينو ددې حديث په تشريح کي ليکلي دي: سخت دريځه و هغه چا ته وايي چي په دين کي بې ځايه ډېره سختي کوي او په خبرو او کارونو کي تر ټاکلي شرعي حدودو تجاوز کوي.
مثلا: شرعي عذرونو ته اعتبار نه ورکوي، فقهي مراتب داسي سره ګډوي چي مباح د مستحب او سنت مرتبې ته او مستحب او سنت د فرض او واجب مرتبې ته رسوي او يا هم د تقوی په نامه مباح او مستحب شيان پر ځان فرض بولي.
وضاحت: په دين کي استقامت او ټينګوالي ته سخت دريځي نه ويل کيږي او نه هم پر دين باندي غيرت سخت دريځي ده البته کفار او بې دينه خلګ هر پرهيزګاره او مبارز مسلمان ته سخت دريځ وايي همداسي د اسلامي احکامو عملي کولو ته هم سخت دريځي وايي.
مولوي نورالحق مظهري

۱۴۰۲/۰۶/۲۶

د مصيبت او تاوان په وخت کي د غمګينۍ او پښېمانۍ خبري مکوه!

ژباړه: که يو شی در ورسيږي نو ته داسي مه وايه چي که چيري مي داسي کړي وای نو داسي او داسي به سوي وای بلکي ووايه د الله تقدير وو هر کار چي الله يې وغواړي کوي يې ځکه چي لو(که چيري) عمل د شيطان را خلاصوي.
توضيح: يعني کله چي د يو مصيبت سره مخامخ کېږې نو داسي مه وايه چي که چيري مي داسي کړي وای او يا داسي سوي وای نو دغه مصيبت به نه را رسېدلای؛ ځکه چي د داسي خبرو کول انسان ته دروازې د شيطاني کارونو او باورونو خلاصوي چي هغه د الله پر قضاء او قدر پښېماني او غمګيني ده او پر الهي تقدير باندي يو ډول نيوکه او اعتراض دی. 
بس سړی به داسي وايې: چي الله پاک په تقدير کي همداسي ليکلي وه ارومرو دغه پېښه کېدل؛ او د الله پاک خپله خوښه ده چي کوم شی وغواړي هغه کوي هيڅوک او هيڅ شی يې مخه نسي نيولای. 
په بل حديث کي راځي:اﺣﺮﺹ ﻋﻠﻰ ﻣﺎ ﻳﻨﻔﻌﻚ ﻭﻻ ﺗﻌﺠﺰ، ﻓﺈﻥ ﻏﻠﺒﻚ ﺃﻣﺮ ﻓﻘﻞ: ﻗﺪﺭ اﻟﻠﻪ ﻭﻣﺎ ﺷﺎء ﺻﻨﻊ، ﻭﺇﻳﺎﻙ ﻭاﻟﻠﻮ ﻓﺈﻥ اﻟﻠﻮ ﺗﻔﺘﺢ ﻋﻤﻞ اﻟﺸﻴﻄﺎﻥ. [مسند ابي يعلي۶۳۴۶]
ژباړه: پر هغه شي باندي کوښښ وکړه چي تاته ګټه رسوي او مه ناتوانه کېږه که يو شی درباندي غالبه سو نو داسي ووايه: د الله تقدير دی کوم شی چي د الله خوښه وي هغه کوي او ځان د لو (که چيري) څخه وساته ځکه چي په هغه باندي د شيطان د کار دروازه خلاصيږي.
يعني تل د ځان لپاره د ګټي د لاسته را وړلو په هڅه کي وسه او ځان ناتوانه مه بوله خو که په يو کار کي ناکامه سوې او ستا ناخوښه حالت درباندي راغی نو داسي ووايه چي دا د الله تقدير دی کوم شی چي الله يې و غواړي هغه کوي. 
او هيڅکله داسي مه وايه: کاشکي مي فلانی کار نه وای کړی او يا که مي فلانی کار نه وای کړی نو داسي به نه کېدل. ځکه چي دداسي خبرو په کولو پر انسان د شيطاني کارونو او باورونو دروازې را خلاصيږي چي هغه د الله پاک پر تقدير پښېماني او غمګيني ده او يو ډول اعتراض دی پر تقدير باندي.
وإن أصابك شيء فلا تقل: لو أني فعلت لكان كذا وكذا ولكن قل قدر الله وما شاء فعل فإن - اللو - تفتح عمل الشيطان. [مسند ابي يعلي۶۲۵۱]
مولوي نورالحق مظهري

۱۴۰۲/۰۶/۲۴

قهر او خښم مکوه تر څو د الله تعالی د خښم او قهر څخه وساتل سې!

د عبد الله بن عمرو رضي الله عنه څخه روايت دی چي ده د رسول الله صلی الله عليه وسلم څخه پوښتنه وکړه: څشی ما د الله تعالی د غضب څخه ليري کوي؟ رسول الله صلی الله عليه وسلم ورته وويل: خښم/قهر مکوه.
يعني که غواړې چي ته د الله تعالی د قهر او غضب څخه خوندي سې نو پر نورو انسانانو قهر او غضب مکوه.
رسول الله صلی الله عليه وسلم د غضب کولو څخه ځکه ممانعت کوي چي غضب د ناوړه شيانو څخه پيدا کيږي او د ډېرو بديو سبب جوړيږي.
خطابي رحمه الله فرمايلي دي: ددې حديث څخه مراد دا دی چي ځان د اسبابو څخه د غضب وساته يعني هغه شيان چي انسان ته غضب پيدا کوي.
ځيني علماء وايي: د غضب څخه ځکه ممانعت راغلی دی چي د غضب لوی سبب تکبر او غرور دی ځکه انسان ته غضب هغه وخت ورځي چي د خپلي ارادې خلاف کار وويني نو تکبر يې غضب کولو ته هڅوي له همدې امله کوم کسان چي تواضع او عاجزي کوي تر څو د نفس غرور ورڅخه ولاړ سي هغوی د غضب د شر څخه نجات پيدا کوي.
ابن التين ويلي دي: په دې خبره کي رسول الله صلی الله عليه وسلم د دنيا او آخرت خير رانغښتی دی ځکه چي غضب د پرېکون سبب جوړيږي او له امله يې شفقت او مهرباني ختم کيږي او کله ناکله خو ددې سبب سي چي غضب کوونکی دي مقابل لوري ته آزار ورکړي چي په دې سره يې دين هم نيمګړی کيږي.
بيضاوي رحمه الله ويلي دي: کله چي رسول الله صلی الله عليه وسلم وليدل چي انسان ته ډېر تاوانونه دده د شهوت او غضب څخه رسيږي او د سوال کوونکي شهوت مات وو نو کله يې چي د داسي شي په اړه پوښتنه وکړه چي دی د بدو کارونو څخه ساتي رسول الله صلی الله عليه وسلم دی د غضب کولو څخه منع کړ ځکه چي انسان ته تر بل هر شي د غضب څخه تاوان ډېر رسيږي له همدې کبله يې په کنټرول کولو کي ډېري ګټي او ډېر ثوابونه ايښي دي او کنټرول کوونکی يې رسول الله صلی الله عليه وسلم لوی پهلوان ګڼلی دی.[فتح الباري]
که تجربې ته وګورو هم به دا راته ثابته سي چي قهر او غضب د انسان لپاره ډېر تاواني دی ځکه ډېر کسان د غضب په وخت کي داسي کارونه کوي چي وروسته بيا ورباندي پښېمانه وي او ځيني وختونه خو د غضب په سبب ناوړه کارونه ورڅخه  کيږي چي بيا يې د ډېرو ستونزو او مشکلاتو سره مخامخ کوي.
نو راځئ د قهر او غضب څخه ځان وساتو او هیچا ته د خښم په سترګه و نه ګورو تر څو د الله تعالی د خښم او قهر څخه نجات پیدا کړو.
عن عبد الله بن عمرو انه: سأل رسول الله صلى الله عليه و سلم ماذا يباعدني من غضب الله عز و جل قال لا تغضب.[مسند احمد بن حنبل6635]
مولوي نورالحق مظهري

۱۴۰۲/۰۶/۲۰

د فرهنګي مبارزې ډولونه:(څلورمه او آخري برخه)

ليکنه: مولوي نورالحق مظهري
که تاريخ ته وګورو د فرهنګي مبارزې په ډګر کي مسلمان شاعران په شعرونو او نظمونو باندي ډېر ځلېدلي او په هره برخه کي يې د خپلو اشعارو په ذريعه ډېر مثبت بدلونونه راوستلي په خاصه توګه د حماسو په ډګر کي چي تل يې ځانونو او اورېدونکو ته د خپل شعر په واسطه د داسي مبارزې روحيه ورکړې چي تر ډېرو ځايونو او ډېرو وختونو پوري يې د مثبتو بدلونونو تأثيرات رسېدلي دي.
د شعر او شاعرۍ په ډګر کي اسلامي تاريخ په خپله غېږه کي ډېر نامتو او زړور شاعران لري چي تل يې د دين، وطن او انسانيت په ساتلو کي ډېر فعال رول لوبولی دی د بېلګي په ډول د رسول الله صلی الله عليه وسلم په زمانه کي حسان بن ثابت، عبدالله بن رواحة، زياد التميمي او کعب بن مالک رضي الله عنهم هغه تکړه شاعران وه چي تل يې په خپل شعر د اسلام او پيغمبر څخه دفاع کول او د شعرونو په ويلو يې مسلمانان د دين لپاره خدمت او جهاد ته تشويق کول.
که په عموم کي تاريخ ته ځير سو دا به راته ثابته سي چي په هره زمانه کي ځينو شاعرانو د خپل عصر د شرايطو سره سم د شعر په ژبه د ټولني د اصلاح لپاره کار کړی دی او په اخلاقي، ديني، ټولنيزو او تصوفي برخو کي يې لوی لوی کتابونه ليکلي دي چي يوه بېلګه يې علام اقبال لاهوري، خوشحال خټک او عبدالرحمان بابا دي چي د شعرونو په مطالعه کولو سره يې انسان ته د عباداتو، عقائدو او نورو مهمو موضوعاتو په برخه کي پوره معلومات حاصليږي.
مبارزو شاعرانو تل خپل چاپيريال او حالاتو ته په کتو په ټولنه کي د مثبتو بدلونونو لپاره کار کړی دی؛ د جهاد لپاره دعوت، د ظالمانو او جاهلانو څخه شکايت، د پوهي او روښن فکرۍ ترويج، د مظلومانو دفاع، د فکرونو ويښتوب، د فرهنګونو سمون، د انسانيت ارزښت، د بشريت مقام، د تقوی فضيلت او نور... هغه موضوګاني دي چي په هره زمانه کي شاعرانو شعرونه ورباندي جوړ کړي او ويلي دي چي نژدې بېلګه يې زموږ په افغانستان کي د جهادي حرکتونو پيل کېدل دي چي د انګريزانو، روسانو او امريکايانو په وړاندي په جهادي بهير کي شاعرانو ډېره لويه ونډه واخيستل او د مجاهدينو په تشويق او تحريک کي يې ډېر کار وکړ بلکي د کفري اشغال په ختم او کفري فکر په وژلو کي يې نه ستړي کېدونکي هڅي وکړې په خاصه توګه بيا ترنم ويونکو ډېر ستر خدمت وکړ چي په خپلو ترانو او زمزمو يې تل جهادي شعار چالانه او اوچت وساتي.
حماسي او انقلابي شاعرانو په خپلو جذباتي شعرونو او ترانو د کفري ميډيا ملا ماته کړه او ډېر خلګ يې ددوس د شيطاني موسيقۍ څخه را وګرځول همدا راز دغسي شعرونو او ترانو په هر وګړي کي د مثبت پاڅون جذبه راپوته کړه او هر با احساسه انسان يې په يوه نه بله طريقه د دين او اسلام دفاع ته وهڅوي.
ددې لپاره چي موږ په شعرونو او ترانو د فرهنګي مبارزې ميدان نور هم تود وساتو لاندي موارد بايد په پام کي ونيسو:
الف: شاعران او ترانه ويونکي نور هم تشويق کړو چي په ګڼو اصلاحي او فرهنګي برخو کي شعرونه او ترانې ووايي.
ب: د شاعرانو د خدمتونو د ښکاره کولو او ددوی د تشويق کولو لپاره د هغوی د شعرونو په چاپلولو او نشر کولو کي مرسته ورسره وکړو.
ج: ددې زمينه برابره کړو چي منل سوي او تکړه شاعران ځوانو شاعرانو ته ورکشاپونه او سيمينارونه جوړ کړي تر څو ددوی شعري قوت نور هم قوي سي او شعرونه يې معياري سي.
د: کوښښ وکړو چي د شعري شهرت معيار استعداد او پوهه وګرځوو نه زور او واسطه.
هـ: په ټولنيزو مراسمو او ناستو کي شاعرانو ته دعوت ورکړو تر څو د شعر په ژه د ولس، هيواد او نظام ږغ تر خلګو پوري ورسوي او په شعري ذوق حقائقو ته خوند ورکړي.

۱۴۰۲/۰۶/۱۹

د فرهنګي مبارزې ډولونه:(دريمه برخه)

ليکنه: مولوي نورالحق مظهري.
۳ – د اسلامي نظام څخه دفاع:
په دې خاطر چي اسلامي نظام د اسلام سياسي څېره او د مسلمانانو لپاره د ساتني او اتحاد محور دی ځکه نو بايد ټول مسلمانان په خاصه توګه فرهنګي مبارزين د هغه په واکمن کېدلو کي پوره زيار وباسي خو اوس چي الحمدلله حاکم سوی دی ټول يې بايد په سمبالولو او ساتلو کي خپل زيار او کوښښ وکړي؛ د اسلامي نظام څخه دفاع او ساتنه په لاندي طريقو باندي کيږي:
الف: فزيکي فرهنګي فعاليت؛ فرهنګي مبارزين بايد د هغو رسمي اداراتو سره مرسته وکړي چي په خپلو وظايفو کي فرهنګي فعاليتونه لري لکه د اطلاعاتو او کلتور رياست، د حج او ارشاد رياست او د امربالمعروف او نهي عن المنکر رياست.
د يادو رياستونو سره ددوی د غوښتني سره سم د فرهنګي مبارزينو هغه همکاري ډېره ضروري ده چي په مټ يې په خلګو کي اصلاح او فرهنګ جوړونه راځي او ټول هغه فعاليتونه تر سره کيږي چي عملي کول يې د هيواد، خلګو او نظام په ګټه تماميږي او په يو ډول د نظام پر ځواکمنتيا او بقاء دلالت کوي.

ب: د خلګو پوهاوی؛ فرهنګي مبارزين بايد د اسلامي نظام د تعريف، ارزښت، اړتيا، ځانګړتياوو او لاس ته راوړنو څخه خلګ خبر کړي او ددې کار سم کېدل هغه وخت ممکن دي چي خپله مبارزين ځانونه په دې برخو کي ښه پوه کړي ځکه د ناخبر انسان دفاع ددې ترڅنګ چي چنداني ګټه نه لري بلکي ځيني وختونه تاوان هم کوي.
د اسلامي نظام پېژندل هغه وخت پوره ممکن دي چي خلګ يې د تعريف څخه خبر سي او په ګټو يې هغه وخت خلګ خبريږي چي په ارزښت يې پوه سي او د اړتيا حس يې وکړي او د نظام سره د خلګو مينه هغه وخت پيدا کيږي چي لاس ته راوړني يې وويني له همدې امله دا ډېره مهمه ده چي فرهنګي مبارزين په پورته شيانو د خلګو د پوهاوي لپاره کار وکړي.

ج: پر نظام د شبهاتو جواب؛ دا معلومه خبره ده چي ځيني خلګ به د ناپوهۍ له وجهي پر نظام منفي اعتراضونه کوي، ځيني نور به يې ممکن د پوهي سره سره د بې دينۍ له وجهي کوي او ځيني نور به شايد د شايعاتو تر تأثير لاندي راغلي وي خو د هر چا لخوا چي پر اسلامي نظام بې ځايه شبهه وارديږي فرهنګي مبارز يې بايد قاطع جواب د ځانه سره ولري البته د شبهاتو په جوابولو کي درې شيان ډېر ضروري دي: يو دا چي هر مبارز به د نظام په نماينده ګۍ او وياندويۍ خبري نه کوي بلکي په عمومي ډول به په دلائلو باندي شبهه جوابوي، دويمه خبره دا ده چي د شبهې جواب به په شعوري ډول کوي تر څو مقابل لوري ته قناعت حاصل سي او دريمه خبره دا ده چي د شبهې په جوابولو کي به ټول بُعدونه او جوانب په پام کي نيسي او په ښه حکمتي لهجه او مصلحتي ژبه به يې جوابوي.
د شبهاتو په جوابولو کي بايد د شبهې وزن او اعتبار ته هم وکتل سي ځکه ځيني وختونه داسي شبهات وارديږي چي هغه په جواب ورکولو باندي نه ارزي بلکي ددې تر څنګ چي وخت ورباندي ضايع کيږي يو ډول شهرت او غټوالی هم پيدا کوي له همدې امله د مناظرو پوهان وايي: پر هره خبره سړی د چا سره مناظره نه کوي ځکه ځيني خلګ د مناظرې له لاري غواړي ځانونه مشهور کړي او خپل ځان په خلګو کي مطرح کړي.
البته که په راډيوګانو، ټلويزيونونو او نورو رسنيو کي د يوه خاص مهالويش سره سم د يوه پلان له مخي ځيني وختونه پوهان رسمي خلګ ميلمانه سي او د نظام په نماينده ګۍ شبهات جواب کړي او د مربوطه اداراتو لاس ته راوړني د خلګو سره شريکي کړي دا به فرهنګي مبارزه نوره هم چټکه کړي او د نظام په دفاع کي به ډېر ښه مؤثر تمام سي.

د: مشرانو ته مشوره ورکول؛ کوم کسان چي په لوړه سطحه علمي فرهنګي مبارزه کوي دا به ډېره ښه وي چي ځانونه د نظام په سيستم ښه پوه کړي او بيا مربوطه اداراتو ته ځيني وختونه ورسي او مسئولينو ته په کار کي د ښه پرمختګ په نيت نيکي مشورې ورکړي تر څو د ښې حکومتولۍ فرهنګ ترويج پيدا کړي او په اداراتو کي په هر اړخيز ډول اسلامي فرهنګ عملي سي.

هـ: د نظام مربوط مثبت خبرونه تکثير کول؛ د نظام په اړه د مثبتو خبرونو نشر کول او تکثير کول هم ددې لامل جوړيږي چي د نظام په لاس ته راوړنو دي خلګ خبر سي او د نظام په وړاندي د ډېرو ننګونو مخه دي ونيول سي له همدې امله که فرهنګي مبارزين په دې برخه کي هم د رسمي اداراتو سره مرسته وکړي دا به په فرهنګي برخه کي د نظام د دفاع لپاره ډېر ښه مؤثر تمام سي.
دوام لري...

۱۴۰۲/۰۶/۱۸

د فرهنګي مبارزې ډولونه:(دويمه برخه)

ليکنه: مولوي نورالحق مظهري.
۲ ـ په مسلمانانو کي اصلاح راوستل:
د فرهنګي مبارزې دويم ډول په مسلمانانو کي د اصلاح راوستلو کوښښ دی ځکه چي څومره په مسلمانانو کي اصلاح راځي په هماغه کچه انحرافات، جرمونه او سرغړوني کميږي او انسانان پر مستقيم مسير باندي برابريږي؛ په مسلمانانو کي د اصلاحي کوښښونو لپاره څو لاندي طريقو ته اشاره کولای سو:
الف: په جماتونو، ښوونيزو او ټولنيزو ځايونو کي د اصلاحي بيانونو او خاصو پروګراونو له لاري په نصابي او غير نصابي شکلونو د خلګو پر اصلاح ښه کار کېدلای سي.

ب: د مطبوعاتو له لاري په چاپي، ږغيز او تصويري بڼه د خلګو پر اصلاح کار کېدلای سي چي په مجلو يا ورځپاڼو کي اصلاحي مطالب چاپ سي،په ويب پاڼو او ويبلاګونو کي اصلاحي مقالې او لنډ مطالب نشر سي، په راډيو ګانو کي مهمي او ارزښتناکي خپروني خپرې سي او په ټلويزيونونو کي اصلاحي تصويري ټوټې نشر ته وسپارل سي البته دا ټوله د يو خاص طرزالعمل له مخي.

ج: د ټولنيزو شبکو له لاري لکه فيسبوک، تويتر، واټساپ، تلګرام، انستاګرام، ټيک ټاک، ګوګل پلس او نورو له لاري د خلګو د اصلاح لپاره کار کېدلای سي البته د ټولنيزو شبکو په اړه زما نظر دا دی چي په کومو ځايونو کي خلګ لاسرسي ورته ونه لري دا مناسبه نده چي موږ يې هلته ترويج کړو او په کومو ځايونو کي چي خلګ لاسرسي ورته ولري هلته نو بيا دا مهمه ده چي موږ يې خلګو ته د استفادې سمه طريقه ورته زده کړو او له لاري يې په ليکلي، ږغيزه او تصويري بڼه د خلګو د اصلاح لپاره کار وکړو ځکه ټولنيزي شبکې لکه يو آزاد مارکيټ داسي دی ښه او بد ټوله پکښې سته نو چي بندولای يې نسو بديله لاره يې دا ده چي د سمون لپاره يې لاس په کار سو او د همدې لاري د خلګو پر ذهنونو او فکرونو لازم کار وکړو.
نن په نړۍ کي ټولنيزي شبکې ځکه د خلګو د ژوند برخه کرځېدلې ده چي خلګ خپل ډېری کارونه د همدې لاري کوي مثلا: د ملګرو او کورنيو تر مينځ روابط، سوداګريزي خبرتياوي، تجارت او معاملات، درس او تدريس، سياسي او فرهنګي تبليغات، عامه پوهاوی او داسي نور کارونه چي نن د همدغه شبکو له لاري کيږي نو داسي ويلای سو چي ټولنيزي شبکې داسي شر دی چي موږ چاره ورڅخه نه لرو له همدې امله يې بايد د اصلاح لپاره کوټلي ګامونه واخيستل سي او په ذريعه يې په خلګو کي د هراړخيز سمون لپاره کار وسي چي فرهنګي مبارزين دا کار ډېر ښه کولای سي البته د کار ښه اغيزمنتيا لپاره دا مهمه ده چي لومړی يې دوی خپله د ښه استفاده کولو طريقه زده کړي او بيا يې په ټولنه کي د مثبتو بدلونونو لپاره وکاروي.
د پورته درو واړو برخو په ذريعه د مسلمانانو د اصلاح لپاره کوښښ کول د فرهنګي مبارزې مهم ډول دی چي هر فرهنګي مبارز بايد ورته متوجه وي او د مربوطه رسمي ارګانونو سره په همږغۍ، د پوهانو سره په مشوره او په پوره اخلاص يې پر مخ يوسي.
په مسلمانانو کي اصلاحي هلي ځلي ځکه ډېري مهمي دي چي د مسلمانانو د اصلاح سره د ډېرو فسادونو مخه نيول کيږي او په هره برخه کي د جرمونو ګراف کښته راځي چي طبعا د نظام او ټولني په وړاندي د ننګونو او چالشونو کچه هم ورسره ټيټيږي او د پرمختګ لپاره ښه فرصتونه په لاس راځي.

۱۴۰۲/۰۶/۱۶

د فرهنګي مبارزې ډولونه:(لومړی برخه)

ليکنه: مولوي نورالحق مظهري.
د فرهنګي مبارزې په ارزښت کي مو په تېرو ليکنو کي ډېر څه ليکلي دي خو دومره ويلای سو چي فرهنګي مبارزه د يو ملت لپاره د خپل هويت ساتني او غځوني ډېره غوره او اساسي لار ده ځکه په فرهنګي مبارزه کي فکرونه او فرهنګو نه هدف ګرځول کيږي چي په ذريعه يې غټ غټ ملتونه تسخير کيږي او نظامي واک ته لار ورباندي آماده کيږي.
که مسلمانان په فرهنګي مبارزه کي تل ويښ وي او د دين په چوکاټ کي د ننه يې لومړيتوبونو ته په پام پر مخ يوسي زه مطمئن يم چي خپل دين، وطن او مقدسات به په تمامه معنی په هر ځای او هر وخت کي په پوره توګه وساتي او نه تنها دا چي و به يې ساتي بلکي نورو ملتونو ته به يې هم وغځوي او ورځ تر بلي به ډېر کسان د اسلام په مبارک دين کي داخليږي او تر ټولو مهمه لا دا چي په اسلامي هيوادونو کي د ننه به خلګ د فکري او سياسي انحراف څخه وژغورل سي چي په نتيجه کي به حاکم اسلامي نظامونه د سقوط او زوال څخه خوندي وي او په کومو ځايونو کي چي اسلامي نظامونه نسته هلته به يې حاکميت ته لاره آواره سي.
فرهنګي مبارزه د کيفيت له مخي ډېر ډولونه لري چي موږ يې هغه مهم اقسام د فرعي څانګو سره په لاندي ډول ذکر کوو:
۱ – د اسلام څخه دفاع:
په دې  خاطر چي مسلمان د خپل دين د ساتني او غځولو په وړاندي ډېر دروند مسئوليت لري د مسلمان لپاره د فرهنګي مبارزې لومړی هدف بايد د اسلام څخه دفاع وي ځکه د دين په ساتني سره دده ټوله ژوند او د ژوند ټولي برخي خوندي کېدلای سي او چي دين يې څومره ډېره جغرافيه تر پوښښ لاندي نيسي په هماغه کچه يې په ټوليز ډول په ژوند کي مثبت بدلون راځي او د بله پلوه هر ډول دښمن يې په هر ډګر کي د ناکامۍ او سرټيټۍ سره مخامخ کيږي چي په نتيجه کي به مسلمانان او اسلامي هيوادونه د هر ډول يرغل او بريد څخه خوندي کيږي.
د فرهنګي مبارزې په ډګر کي د اسلام ساتنه په لاندي طريقو کولای سو:
الف: د دين لپاره دعوت؛ د دين لپاره دعوت کول هغه مهم او اساسي کار دی چي په عملي کولو سره يې نه تنها دا چي دين خوندي کيږي بلکي دين غځيږي هم او په مسلمانانو کي د تقوی او په کفارو کي د ايمان راوړلو احساس پيدا کيږي ځکه نو که وګورو د اسلام د راتګ څخه بيا تر اوسه پوري يو د هغو څلورو شيانو څخه چي د اسلام په ساتنه او غځولو کي يې فعال رول لوبولی دی دعوت دی.
دين ته دعوت په حضوري او شفاهي ډول هم کيږي او د ميډيا له لاري هم کيږي؛ په حضوري ډول يې انسان په جوماتونو، مدرسو، ښوونځايونو او هر هغه ځای کي کولای سي چي انسانان پکښې راټوليږي او د ميډيا له لاري يې په کتبي، ږغيز او ويډيويي شکل او ټولنيزو شبکو په واسطه کولای سي.

ب: د شبهاتو جوابول؛ د اسلام د راتګ څخه بيا تر اوسه پوري بلکي تر قيامته پوري داسي کسان سته چي په اسلام کي خلګو ته شبهات او شکونه پيدا کوي تر څو د مسلمانانو عقيدې او باورونه خراب کړي او د دين څخه يې واړوي ځکه نو دې ته سخت ضرورت دی چي مسلمانان بايد داسي کسان ولري چي ددوی شبهاتو ته جوابونه ورکړي او د عامو مسلمانانو عقيده وساتي چي همدغه فرهنګي مبارزين دا کار کولای سي؛ البته د شبهاتو جوابول بايد په ډېري آمادګي او پوره حکمت سره وي کنه نو بيا نتيجه نه ورکوي.
ددې لپاره چي فرهنګي مبارزين د شبهاتو جوابولو ته آمادګي ولري لومړی بايد دوی ځانونه په خپل دين کي د عقيدې او اعمالو په برخه کي ښه ورسوي او داسي ذهني حضور پيدا کړي چي هري شبهې ته جوړ کړی جواب د ځانه سره ولري او بيا د شبهاتو په جوابولو کي د تحقيق او پلټني څخه کار واخلي چي ددې لپاره مهمه لار د پوهانو سره ملګرتيا او ډېره سالمه مطالعه ده.

ج: تعليم او تدريس کول؛ د اسلام په ساتنه او توسعه کي تعليم او تدريس ډېر رول لري ځکه نو د اسلام په دفاع کي د پيل څخه بيا تر اوسه پوري ډېر مؤثر تمام سوی دی.
ددې لپاره چي موږ د اسلام د دفاع لپاره خاص بشري ځواک وروزو يوه مهمه لاره يې تعليم او تعلم دی چي په عموم کي د مدرسو، مکاتبو او پوهنتونونو په چاپيريال کي ترسره کيږي او که انسانان وغواړي په هرځای کي يې عملي کولای سي چي ښه خبره هم د عمومي فرصتونو او عامو ځايونو برابرول دي البته طرزالعمل او ميکانيزم د هر کار لپاره شرط دی.
تعليم او تعلم کڅه هم خپله فرهنګي خدمت دی خو په ذريعه يې په هره برخه کي کسان روزل کېدلای سي او د اسلام څخه د دفاع لپاره ډېره ښه استفاده ورڅخه کيږي ځکه نو زموږ مبارزين وړونه بايد ډېره پاملرنه ورته وکړي او تل د افادې او استفادې په ډګرونو کي ځانونه وځلوي.
دوام لري...

۱۴۰۲/۰۶/۱۱

که ضعيف يې نو مسئوليت مه منه!

انسان لکه د ځان په نسبت چي مسئوليت لري د نورو مسلمانانو په نسبت يې هم لري آن تر دې چي په خپل چاپيريال کي د موجوده حالاتو، نظامونو او ژويو په نسبت يې هم لري ځکه نو انسان بايد تر خپل شخصي صلاحيت اضافه د مسئوليت په منلو کي ډېر دقت او غور وکړي په دې معنی سره چي د نورو شيانو او انسانانو په نسبت ځيني هغه مسئوليتونه دي چي انسان ته د انسانيت او دين په سبب متوجه کيږي لکه بشري خواخوږي، بشري نزاکتونه او هغه حقوق چي په اسلام کي د مسلمانانو تر مينځ پر يو بل لازم سوي دي او ځيني هغه مسئوليتونه دي چي انسان ته د نورو انسانانو يا نظامونو لخوا سپارل کيږي دداسي مسئوليتونو په منلو کي بايد انسان ډېر دقت او غور وکړي.
داسي مسئوليت بايد و نه مني چي دی نه په پوهيږي او يا يې سر ته نسي رسولای تر څو خدای مکړه پر ځان دروند بار و نه مني او په امانت کي خيانت ورڅخه ونسي؛ کله چي ابوذر رضي الله عنه د رسول الله صلی الله عليه وسلم څخه د ځان لپاره د دندي او وظيفې غوښتنه کوي هغه ورته وايي:
يَا أَبَا ذَرٍّ إِنَّكَ ضَعِيفٌ وَإِنَّهَا أَمَانَةٌ وَإِنَّهَا يَوْمَ الْقِيَامَةِ خِزْىٌ وَنَدَامَةٌ إِلاَّ مَنْ أَخَذَهَا بِحَقِّهَا وَأَدَّى الَّذِى عَلَيْهِ فِيهَا.[صحيح مسلم۴۸۲۳]
ژباړه: ای ابوذره ته ضعيف يې، مسئوليت امانت دی او د قيامت په ورځ رسوايي او پښېماني ده مګر هغه څوک چي د حق سره يې اخيستلای سي او هغه څه آداء کولای سي چي ددې مسئوليت په اړه پر ده باندي لازميږي.
يعني د دندي د آداء کولو لپاره توان او قدرت ضروري دی کوم څوک په کومي دندي نه پوهيږي يا يې حق نسي آداء کولای هغه بايد د داسي دندي غوښتنه ونکړي ځکه چي دنده امانت دی که ورڅخه ضايع سي د قيامت په ورځ به الله تعالی حساب ورسره کوي چي د ناکامه کېدلو په صورت کي به يې رسوايي په برخه وي او پښېمانتيا به هم ګټه نه ورته کوي.
امام نووي رحمه الله د پورته حديث په تشريح کي ليکلي دي: دا حديث د وظيفو څخه د ځان ساتني لپاره لوی دليل دی په ځانګړې توګه د هغه کسانو لپاره چي ضعيف وي او د وظيفو حق سم نسي آداء کولای.[شرح النووي علي مسلم۳۴۰۴]
وظيفه بايد څوک د عوائدو د سرچينې په صفت و نه مني بلکي د خدمت او مسئوليت لپاره يې ومني؛ د وظيفې څخه چي کوم معاش د خدمت او کار په مقابل کي تر لاسه کوي هغه دده ضرورت او اړتيا ده ځکه دی د وظيفې سره بل کار نسي کولای نو بايد د بيت المال څخه دده د اړتيا په اندازه معاش ورکول سي تر څو په سمه توګه وظيفه سر ته ورسوي.
له همدې امله څوک چي په کوم کار نه پوهيږي يا يې سم سر ته نسي رسولای د هغه کار او مسئوليت د منلو څخه دي ډډه وکړي او داسي چا ته دي پريږدي چي هغه يې اهل وي او سم يې سر ته ورسوي ځکه نا اهل نه تنها دا چي وظيفه سم سر ته نسي رسولاي د وظيفې په نيمګړي آداء کولو سره نورو خلګو او نظام ته هم تاوان رسوي او په محوله دنده کي احتمالي ترقي ډېره شا ته غورځوي چي طبعا پر هيواد، خلګو او نظام يې منفي اغيزه پرې وځي.
ليکنه: مولوي نورالحق مظهري

۱۴۰۲/۰۶/۰۹

د سنبلې د نهمي په مناسبت:

ليکنه: مولوي نورالحق مظهري
د سنبلې۹د مؤمنانو د بريا او کفارو د ماتي ورځ ده، په دې ورځ د اهل ايمان د ايماني جذبې د بريا څرک د آسيا په لوړو څوکو کي و پړکېدی او د اهل باطل د طغيان او سرکښۍ متمرد سر را ټيټ او د غرور دبدبه يې په نړۍ کي نسکوره سوه، په دې ورځ کي ايمان د کفر څخه او خپلواکۍ د اشغال څخه د مبارزې ميدان وګټی، په دې ورځ کي د ملحدينو هغه خوبونه په اوبو لاهو سوه چي د افغانستان په اړه به يې ليدل او غوښتل يې افغانستان د دیموکراسۍ ځالګې جوړه کړي او ددې پر عکس د هغو مؤمنانو د هيلو غوټۍ ګل سوې چي د لسيزو را پدې خوا يې په افغانستان کي د اسلامي نظام د حاکميت لپاره مبارزه کول، په دې ورځ کي د مرحوم اميرالمؤمنين ملا محمد عمر مجاهد رحمه الله هغه وړاندوينه په واقعيت بدله سوه چي د امريکايي اشغال په پيل کي يې کړېوه او ويل يې: يوه ورځ به آمريکا د لست د سر څخه و پای ته را شوه کيږي.

هوکې؛ همداسي وسوه آمريکا خپل نظامي او سياسي ارزښت له لاسه ورکړ او په نړۍ کي يې هغه هيبت ختم سو چي يو وخت به يې خلګ د نوم په اورېدلو لا وېرېدل او هغه باورونه درواغ وختل چي آمريکا ګرسره ماتي نه خوري.

د سنبلې۹د افغانانو لپاره د تاریخي وياړونو د اعادې او په ۲۱ پېړۍ کي د زرين تاريخ د پيل ورځ ده په دې ورځي کي افغانانو هغه څه تر لاسه کړ چي د لاس ته راوړلو لپاره يې په لکهاوو شهيدان او ټپيان ورکړه، ډېري قربانۍ يې ورکړې او ډېر مالي زيانونه يې وليدل هغه مبارک شی خپلواکي او آزادي وه چي د هر انسان فطرتي حق دی.

دا ورځ دي ټولو ته مبارک وي او الله تعالی دي موږ ټولو ته توفيق راکړي چي ګټلې خپلواکي او راغلی اسلامي نظام په سمه توګه وساتو او د پوره سمبالولو او دوام لپاره يې مناسب او کوټلي ګامونه واخلو.

د خپلواکۍ ګټل سخت کار دی خو ساتل او غځول يې تر هغه لا سخت دی ځکه نو ټول افغانان بايد په ډېري هوښیارۍ او حوصله مندۍ سره بېله کوم تبعيضه په اتفاق او اتحاد باندي د هيواد د ترقۍ او هيوادوالو د هوسايني لپاره کار وکړي او ددې راغلي اسلامي نظام سره په هره برخه کي پوره مرسته او کومک وکړي.

د دې تر څنګ چي موږ به خپل تېر ژوند او په ژوند کي کارنامې نه هېروو د تېر ژوند څخه به عبرت او تجربې هم حاصلوو او ټوله به په ګډه ددې لپاره کار کوو چي بيا ځلي زموږ هيواد د پرديو د يرغل هدف و نه ګرځي، زموږ افغانان د پرديو لخوا ښکار نسي، په هيواد کي د ننه نظام او ولس د ننګونو سره مخامخ نسي، د نظام او ولس تر مينځ واټن پيدا نسي، افغانان پر مشترکاتو سره راټول سي، ځان ځانۍ او تفردات ختم سي، ژبني، قومي او سمتي تبعيضونه را ژوندي نسي او ټول ولس د خپلو مسئولينو او مشرانو تر څنګ ګران هيواد افغانستان په په پاتي سوي رغنيزي سيالۍ کي د نړۍ په کچه مخ ته کړي او د سيالانو سيال يې وګرځوي.