کارونه څلور ډوله دي:

ژباړه: ابو سنان شيباني وايي: عمر بن خطاب رضي الله عنه وفرمايل: کارونه پر څلور ډوله دي: لومړی د هدايت په لاره کي نيک عمل دی چي دی په هغه باندي ددنيا غوښتنه ولري نو دده لپاره په آخرت کي هيڅ شی نسته ځکه چي الله تعالي فرمايي: مَنْ كَانَ يُرِيدُ الْحَيَاةَ الدُّنْيَا وَزِينَتَهَا نُوَفِّ إِلَيْهِمْ أَعْمَالَهُمْ. [هود] ژباړه: څوک چي د دنيا د ژوند او د هغه د ښايست آراده ولري نو موږ يې د اعمالو سزا پوره ورکوو.
دويم د ريا کار دی چي نه په دنيا کي ثواب لري او نه هم په آخرت کي بلکي دده لپاره به بربادي وي.
دريم د هدايت په لاره کي هغه ښه عمل دی چي د الله د رضا او آخرت لپاره کيږي دداسي عمل کوونکي لپاره به په آخرت کي جنت وي سره ددې چي په دنيا کي به يې هم مرسته کيږي.
څلورم د خطاګانو او ګناهونو کوونکی دی دده لپاره مزدوري د الله تعالی عذاب دی مګر داچي الله تعالی بخښه ورته وکړي ځکه چي الله تعالی د تقوی او بخښي خاوند دی.
أنا أَبُو سِنَانٍ الشَّيْبَانِيُّ ، أَنَّ عُمَرَ بْنَ الْخَطَّابِ ، رَحِمَهُ اللَّهُ قَالَ : الأَعْمَالُ عَلَى أَرْبَعَةِ وُجُوهٍ : عَامِلٌ صَالِحٌ فِي سَبِيلِ هُدًى ، يُرِيدُ بِهِ الدُّنْيَا ، فَلَيْسَ لَهُ فِي الْآخِرَةِ شَيْءٌ ، ذَلِكَ بِأَنَّ اللَّهَ تَبَارَكَ وَتَعَالَى يَقُولُ : {مَنْ كَانَ يُرِيدُ الْحَيَاةَ الدُّنْيَا وَزِينَتَهَا نُوَفِّ إِلَيْهِمْ أَعْمَالَهُمْ} [هود] الْآيَةَ ، وَعَامِلُ رِيَاءٍ لَيْسَ لَهُ ثَوَابٌ فِي الدُّنْيَا وَالْآخِرَةِ إِلاَّ الْوَيْلُ ، وَعَامِلُ صَالِحٍ فِي سَبِيلِ هُدًى يَبْتَغِي بِهِ وَجْهَ اللهِ وَالدَّارَ الْآخِرَةَ ، فَلَهُ الْجَنَّةُ فِي الْآخِرَةِ ، مَعَ مَا يُعَانُ بِهِ فِي الدُّنْيَا ، وَعَامِلُ خَطَايَا وَذُنُوبٍ ثَوَابُهُ عُقُوبَةُ اللهِ ، إِلاَّ أَنْ يَغْفِرَ اللَّهُ لَهُ ، فَإِنَّهُ أَهْلُ التَّقْوَى وَأَهْلُ الْمَغْفِرَةِ.[الزهد لإبن مبارک2/63]
مولوي نورالحق مظهري

د نفاق څخه لیري او نژدې انسان:

ژباړه: ابراهيم بن نشيط وايي: ما د عمر څخه چي د غفره آزاد سوی مريی وو واورېدل چي ويل يې: په ټولو خلګو کي د نفاق څخه ډېر ليري انسان هغه څوک دی چي تر بل هر چا پر خپل نفس باندي ډېر وېريږي او داسي ګمان کوي چي  هيڅ شی يې د نفاق څخه نسي خلاصولای او په ټولو خلګو کي نفاق ته نژدې هغه څوک دی چي کله يې پداسي شي باندي صفت وسي چي په ده کي نه وي نو زړه يې خوشاله کيږي او قبلوي يې.
او عمر وفرمايل: کله چي پداسي شيانو ستا صفت وسو چي هغه په تا کي نوه نو داسي دعا وکړه: ای الله ماته د هغه څه په اړه بخښه وکړې چي دوی نه په پوهيږي او ما په هغه څه باندي مه نيسې چي دوی يې وايي ځکه ته پوهيږي خو دوی نه پوهيږي.
نو ددې لپاره چي د نفاق څخه لیري پاته سو باید هیڅ وخت د ځان په اړه په ستایلو او صفت کولو باندي خوشاله نسو او هیچا ته دا اجازه ورنکړو چي پداسي صفاتو زموږ یادونه وکړي چي هغه په موږ کي نوي.
أنا إِبْرَاهِيمُ بْنُ نَشِيطٍ قَالَ : سَمِعْتُ عُمَرَ مَوْلَى غُفْرَةَ يَقُولُ : أَبْعَدُ النَّاسِ مِنَ النِّفَاقِ أَشَدُّهُمْ تَخَوُّفًا عَلَى نَفْسِهِ مِنْهُ ، الَّذِي يَرَى أَنَّهُ لاَ يُنْجِيَهِ مِنْهُ شَيْءٌ ، وَأَقْرَبُ النَّاسِ مِنْهُ إِذَا زُكِّي بِمَا لَيْسَ فِيهِ ارْتَاحَ قَلْبُهُ وَقَبِلَهُ وَقَالَ : قُلْ إِذَا زُكِّيَتَ بِمَا لَيْسَ فِيكَ : اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِي مَا لاَ يَعْلَمُونَ ، وَلاَ تُؤَاخِذْنِي بِمَا يَقُولُونَ ، فَإِنَّكَ تَعْلَمُ وَلاَ يَعْلَمُونَ.[الزهدلإبن مبارک2/57]
مولوي نورالحق مظهري

ابوذر رضي الله عنه او د واده څخه ووتل:

ژباړه: د عبدالرحمن بن زياد بن انعم څخه روايت دی چي ابوذر غفاري رضي الله عنه يو واده ته غوښتل سوی وو کله چي دی هلته حاضر سو نو هلته يې يو ږغ (عبث آواز) تر غوږ سو بيرته راوګرځېدی، يو چا ورته وويل ولي نه ورځې؟ ده ورته وويل دلته زه ځيني(عبث) ږغونه اورم او هرڅوک چي يوه ټولنه ډېره کړي دی د هغه ټولني څخه شمېرل کيږي او هر څوک چي په يو کار باندي خوشال سي دی د هغه کار د کوونکي سره شريک بلل کيږي.
توضيح: داسي ښکاري چي دغه ږغ کوم حرام يا عبث ږغ وو چي ابوذر غفاري رضي الله عنه يې واده ته د ورتللو څخه را وګرځوی کنه نو په عادي ږغ باندي خو هيڅوک نه راګرځي.
د ابو ذر غفاري رضي الله عنه د وينا څخه درې شيان معلوميږي:
1 – په هر واده يا بل محفل کي چي ناروا ږغ لکه سروز وي هلته بايد سړی ولاړ نسي.
2 – هيڅ وخت دداسي خلګو سره مه کښېنه چي دوی په ناروا او عبث کار باندي اخته وي ځکه پدې سره ددوی ټولنه ډېريږي او چي تا يې ټولنه ډېره کړه نو ته هم ددوی د ټولني څخه بلل کيږي او د هغه عذاب مستحق ګرځي کوم چي دوی ته بايد ورکړل سي.
3 – د هيچا په ناروا او عبث کار باندي مه خوشاله کيږه ځکه د بل چا په ناروا او عبث کار باندي خوشالي ددې سبب جوړيږي چي ته دي هم ددوی سره په ګناه کي شريک سې.
عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ زِيَادِ بْنِ أَنْعُمٍ أَنَّ أَبَا ذَرٍّ الْغِفَارِيَّ ، دُعِيَ إِلَى وَلِيمَةٍ فَلَمَّا حَضَرَ إِذَا هُوَ بِصَوْتٍ فَرَجَعَ فَقِيلَ لَهُ : أَلاَ تَدْخُلُ ؟ فَقَالَ : أَسْمَعُ فِيهِ صَوْتًا ، وَمَنْ كَثَّرَ سَوَادًا كَانَ مِنْ أَهْلِهِ ، وَمَنْ رَضِيَ عَمَلاً كَانَ شَرِيكَ مَنْ عَمِلَهُ.[الزهدلإبن مبارک2/ 42]
مولوي نورالحق مظهري
https://t.me/mazharee