قدرمنو ځوانانو ته:

قدرمنو ځوانانو! د انټرنټ او غټو ټليفونانو څخه استفاده وکړئ خو د ځان لپاره يې مصروفيت او دنده مه جوړوئ؛ په دې معنی سره چي په علمي او معلوماتي ډګر کي ګټه ورڅخه پورته کړئ، د خپل ټليفون څخه کتابتون جوړ کړئ او په ليکلو او مثبتو روابطو کي استفاده ورڅخه وکړئ خو د ځان لپاره يې دنده او سرګرمي مه جوړوئ ځکه چي په بې ځايه مصروفيت ددې تر څنګ چي د انسان قيمتي وخت تېريږي او ګناهکاره کيږي د ژوند په ګڼو برخو کي انسان ډېر فرصتونه له لاسه ورکوي او علمي استعداد يې ورسره ټيټ کيږي.
د انسان پر مغز او اخلاقو د غټو ټليفونانو او انټرنټ منفي اغيزي په تحقيق او تجربه ثابتي سوي دي ځکه نو ډېر احتياط ورسره وکړئ او ځانونه ورسره مه روبدي کوئ.
ټليفون او انټرنټ هم د نورو اسبابو غوندي سببونه دي چي هم ښه استفاده ورڅخه کېدلای سي او هم بده استفاده نو که موږ په منظم ډول مرتبه ښه استفاده ورڅخه وکړو يقينا چي د ګناه څخه به مو ځانونه ساتلي وي او ممکن په ځينو ځايونو کي الله تعالی ثواب هم راته راکړي او که مو بده استفاده ورڅخه وکړه بيا نو يقينا چي ګناه مو کړې او الله تعالی به حساب راسره کوي.
په ټليفون او انټرنټ باندي د ښې او مباحي استفادې ځيني بېلګي:
۱ – په ټليفون کي کتابونه او کتابتونونه ذخيره کول او استفاده ورڅخه کول.
۲ – په ټليفون باندي اسلامي مقالې او مطالب ليکل او د نورو مسلمانانو سره د اصلاح په نيت شريکول.
۳ – په ټيلفون باندي علمي او اصلاحي مجالس او ويناوي ريکارډول او د نورو مسلمانانو سره شريکول.
۴ – په ټليفون باندي د خپلوانو، ملګرو او دوستانو سره مثبتي او ښې اړيکي نيول.
۵ – په انټرنټ کي د اسلامي نشراتو لپاره ويب پاڼي، پاڼي، ګروپونه او چينلونه جوړول او مسلمانانو ته پکښې عقيدوي، فکري، عملي، اخلاقي او سياسي مثبت معلومات د اصلاح او سمون په نيت خپرول.
۶ – په انټرنټ کي علمي او معلوماتي لټون او د ښو کتابونو، مقالو او معلوماتو راټولول.
۷ – د انټرنټ له لاري د ږغ، ليکلو او ويډيو په بڼه درسونه ورکول يا درسونه لوستل.
۸ – د انټرنټ له لاري په علمي، معلوماتي او ښوونيزو ورکشاپونو او سيمينارونو کي ګډون کول.
۹ – د انټرنټ له لاري د اړتيا سره سم د ورځنيو سيمه ايزو يا نړيوالو خبرونو اورېدل او تعقيبول.
۱۰ – د انټرنټ له لاري خپل حلال تجارت ته مارکيټينګ يا بازار موندنه.
مولوي نورالحق مظهري

هغه درې پورونه چي د قيامت په ورځ کي يې الله تعالی آداء کوي:

ژباړه: د عبدالله بن عمر رضي الله عنه څخه روايت دی چي رسول الله صلی الله عليه وسلم وفرمايل: هر پور د خپل خاوند د نيکيو څخه اخيستل کيږي مګر هغه څوک چي په درې شيانو کي پوروړی سي: هغه څوک چي د الله تعالی په لاره کي يې قوت ضعيف سي نو د دښمن سره د جګړې کولو لپاره ځان په پور قوي کړي او دی مړ سي خو پور يې نه وي آداء کړی، هغه څوک چي دده سره يو مسلمان مړ  سي نو دی هيڅ شی پيدا نکړي چي د مسلمان کفن يې کړي مګر دا چي پور وکړي او بيا دغه سړی مړ سي خو پور يې نه وي آداء کړی او هغه څوک چي پر ځان باندي د مجردۍ څخه وېريږي نو ځان ته د نکاح کولو لپاره پور وکړي بيا دی مړ سي خو پور يې نه وي آداء کړی ددغه کسانو څخه يې د قيامت په ورځ کي الله تعالی آداء کوي.
يعني کوم څوک چي په دنيا کي پور وکړي بيا يې آداء نکړي الله تعالی يې د قيامت په ورځ دده د نيکيو څخه آداء کوي؛ په دې معنی سره چي دده نيکۍ اخلي او هغه چا ته يې ورکوي چي دی يې پوروړی وو خو د دريو نفرو پورونه الله تعالی په خپله آداء کوي او د هغه د نيکيو څخه يې نه کموي:
۱ – هغه څوک چي د جهاد لپاره پور وکړي او مخکي تر دې چي آداء يې کړي مړ سي.
۲ – هغه څوک چي د مسلمان د کفن کولو او پټولو لپاره پور وکړي او مخکي تر دې چي آداء يې کړي مړ سي.
۳ – هغه څوک چي د نکاح کولو لپاره پور وکړي او مخکي تر دې چي آداء يې کړي مړ سي.
عَنْ عَبْدِ اللهِ بْنِ عَمْرٍو؛ قَالَ : قَالَ رَسُولُ اللهِ  صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: كُلُّ دَيْنٍ مَأْخُوذٌ مِنْ حَسَنَاتِ صَاحِبِهِ؛ إِلا مَنِ ادَّانَ فِي ثَلاثٍ: رَجُلٌ ضَعُفَتْ قُوَّتُهُ فِي سَبِيلِ اللهِ فَتَقَوَّى عَلَى قِتَالِ عَدُوِّهِ بِدَيْنٍ وَمَاتَ وَلَمْ يَقْضِهِ، وَرَجُلٌ مَاتَ عِنْدَهُ رَجُلٌ مُسْلِمٌ فَلَمْ يَجِدْ مَا يُكَفِّنُهُ إِلا بِدَيْنٍ فَمَاتَ وَلَمْ يَقْضِهِ، وَرَجُلٌ خَافَ عَلَى نَفْسِهِ الْعُزُوبَةَ فَاسْتَعَفَّ فِي نِكَاحِ امْرَأَةٍ بِدَيْنٍ فَمَاتَ وَلَمْ يَقْضِهِ ؛ فَإِنَّ اللهَ يَقْضِي عَنْهُمْ يَوْمَ الْقِيَامَةِ.[المجالسة وجواهرالعلم۲۶۱۱]
مولوي نورالحق مظهري

د ويب پاڼو او پاڼو خاوندانو ته:

ليکوال: مولوي نورالحق مظهري
د ځينو ويب پاڼو او پاڼو خاوندان د ليکوالانو څخه ددې غوښتنه کوي چي هره ليکنه په بلي ويب پاڼي يا پاڼي کي نشر سوې وي هغه به ددوی پر ويب پاڼه او پاڼه باندي نه نشر کوي يا په بل تعبير دوی ته بل لومړی لاس ليکنه ورکوي.
ممکن ددوی هدف ددې شرط څخه دا وي چي ددوی ويب پاڼي يا پاڼي ته هر مطلب نوی او تازه پورته سي يا د مطالبو په نشر کي تر نورو پاڼو ددوی پاڼه مخکي وبلل سي او يو ډول مرجعيت او اصالت غوره کړي يا به يې هدف دا وي چي په نشراتو کي ځان خود کفاء ښکاره کړي او د نورو مقلد ونه بلل سي.
که د ويب پاڼو او پاڼو خاوندانو ليکني د ليکوالانو څخه پېرېدلي وي نو دا شرط يې پرځای دی ځکه رانيول سوې ليکنه د ويب پاڼي او پاڼي شخصي ملکيت دی د نشر واک يې د رانيوونکي سره دی هر وخت چي يې نشر کوي خپله خوښه يې ده ليکوال يې بايد بل ځای نشر نکړي.
که ليکنه پېرېدل سوې نه وي خو په يوه اداره کي د استخدام لپاره دا شرط ايښوول سوی وي چي هيڅ کارکوونکی به يې  بل ځای ليکنه نه کوي بيا هم د انحصار لپاره لاره جوړېدلای سي چي ممکن ادارې ددې ليکوال سره داسي تړون کړی وي چي ته زما لپاره ليکني کوه زه به تا ته ځانګړی مسئوليت يا خاص امتياز درکوم چي بيرته خبره پلورلو او پېرېدلو ته راجع کيږي.
که په ويب پاڼه يا پاڼه کي د نشراتو څخه هدف خدمت وي او خلګو ته د معلوماتو او مقالو رسول وي نو بيا دداسي شرط ايښوول مناسب نه دی ځکه هيڅ وخت ټوله خلګ پر يوې ويب پاڼي يا پاڼي باندي نه سره راټوليږي بلکي هر څوک د مسئوليت، روابطو او طبيعت پر اساس پاڼه انتخابوي نو ددې پر ځای چي يو مطلب په يوې پاڼي کي نشر سي او محدود خلګ يې وويني ډېره به ښه وي چي په ګڼو پاڼو کي نشر سي او ډېر خلګ يې وويني البته په هره پاڼه کي د مطلب په نشر کولو کي د ليکوال رضايت شرط دی په هر ځای کي چي د ليکوال خوښه وي هلته دده مقاله يا مطلب نشر کېدلای سي.
د مطالبو په نشر کي تعميم او نه انحصار ډېري ګټي لري:
1 – د ځانګړي پاڼي په بندېدلو سره مطالب له منځه نه ځي ځکه په نورو پاڼو کي يې خلګ ليدلای سي خو که په يوې پاڼي کي نشر سي بيا نو ددې پاڼي د بندېدلو سره ټولو مطالبو ته لاسرسي غير ممکنه کيږي.
2 – مطالب تر ډېرو خلګو پوري رسيږي ځکه د هري پاڼي خوښوونکي يې کتلای سي خو که په يوې پاڼي کي نشر سي تنها د همدې پاڼي خوښوونکي يې ويني نور يې نه ويني، او داسي انحصار د پاڼي د خوښوونکو ډېروالی هم سل په سلو کي نه تضمينوي ځکه د پاڼي خوښول تنها د محتوياتو په سبب نه کيږي بلکي محيط، روابط، مسئوليتونه، تبليغات، ژر تازه کېدل او نور شيان هم د پاڼي په خوښولو کي رول لري ددې يو ساده مثال داسي دي: که يوکتاب په يوه مدرسه کي درسيږي دومره زده کوونکي ورته نه راټوليږي لکه په ډېرو مدرسو کي چي درس سي یا یوه وینا که په ډېرو جوماتونو کي وویل سی اورېدونکي به یې ډېر وي نسبت و هغه ته چي په یوه جومات کي وویل سي.
3 – د پاڼي لپاره ليکوالان ډېر پيدا کيږي ځکه هر ليکوال غواړي تر ډېرو خلګو پوري خپلي ليکني ورسوي نو هر هغه چا ته د ليکني په ورکولو خوشاله کيږي چي هغه يې تر نورو خلګو پوري رسوي او دا د پوهاوي د تعميم لپاره ډېره ښه ذريعه ده.
4 – د پاڼي ليدونکي ډېريږي ځکه هر ليکوال ځان ته مينوال لري نو کله چي د ډېرو ليکوالانو مقالې په پاڼه کي نشر سي د هر ليکوال مينوال پاڼه خوښوي او که په ټولنيزو شبکو کي وګورو د آزادو پاڼو خوښوونکي څو برابره تر هغه پاڼو ډېر دي چي پورته انحصاري شرطونه لري.
5 – پاڼه معطله نه پاتېږي ځکه د اوس په وخت کي هيڅ داسي ليکوال نسته چي د درو څلورو پاڼو لپاره دي ليکل نه کوي نو په هره پاڼه کي چي ليکنه ايږدي پدې پاڼه کي به يې هم ايږدي او که تنها د يوې پاڼي لپاره ليکنه وسي، تر ډېره بريده پوري آزاد ليکوالان د يوې پاڼي لپاره ليکنه نه کوي ځکه د پاڼي نشراتي محدوديت ليکوالي هم محدوده کوي چي په نتيجه کي پاڼي ته به ډېر لږ معلومات پورته کيږي چي لزوما به يې خوښوونکي هم لږ وي.

د مسلمان باچا حقوق:(اوومه برخه)

ليکنه: مولوي نورالحق مظهري.
اووم حق: پر رعيت باندي د مسلمان باچا بل حق دا دی چي رعيت بايد د خپل باچا په وړاندي صبر او زغم ولري په دې معنی سره چي کله د خپل باچا څخه د خپلي غوښتني خلاف کوم شی ويني ژر دي غبرګون نه ښکاره کوي او د خپل باچا پر ضد دي تبليغات او پاڅونونه نه کوي.
په حديث شريف کي راځي: عن ابن عباس يرويه عن النبي صلى الله عليه و سلم قال: من رأی من أميره شيئا يكرهه فليصبر فإنه ما أحد يفارق الجماعة شبرا فيموت إلا مات ميتة جاهلية.[مسند احمد۲۷۰۲]
ژباړه: عبدالله بن عباس رضي الله عنه د رسول الله صلی الله عليه وسلم څخه روايت کوي چي هغه وفرمايل: څوک چي د خپل امير څخه داسي شی وويني چي بد يې ورڅخه راځي نو صبر دي وکړي ځکه هيڅوک داسي نه دی چي د ټولۍ څخه د مسلمانانو يوه لوېشت جلا سي او مړ سي مګر دا چي دی پر مرګ د جاهليت مړ کيږي.
دا معلومه خبره ده چي مسلمان باچا د خپل ولس د خوشالۍ او سوکالۍ لپاره هڅي کوي خو پدې خاطر چي باچا هم انسان دی او معصوم نه دی ممکن ځيني تېروتني ورڅخه وسي چي ولس يې بايد وزغمي او په تمامه معنی په اصلاحاتو کي مرسته ورسره وکړي او بله خبره دا ده چي د خدماتو په تناسب په ولس کي د وګړو خوشحالي يو متفاوت نسبي حالت دی چي ځيني په يو شي خوشحاله کيږي، ځيني په بل شي خوشحاله کيږي او ځيني بيا په بل شي خوشحاله کيږي ځکه نو په اقتدار کي د هر فرد رضايت شرط نه دی بلکي د شريعت نافذ کول، تر خپله وسه امنيت راوستل، اقتصاد پياوړی کول، د تعليم او تعلم زمينه برابرول، هيواد مستقل ساتل او په هر اړخيز ډول د خدماتو عرضه کول مهم دي.
او که بالفرض موږ د باچا څخه په ښکاره ډول تبعيض هم ووينو بيا هم زموږ لپاره دا نه رواکيږي چي د خپل باچا څخه خوا بده کړو يا يې پر ضد تبليغات وکړو ځکه د باچا مسئوليت د ټوله هيواد په کچه دی د هر چا اړتيا او استعداد ورته معلوميږي نو که کوم څوک د وظيفې يا مرستي لپاره انتخابوي هغه کي ارومرو کوم حکمت او مصلحت په پام کي نيسي، که د رسول الله صلی الله عليه وسلم سيرت مطالعه کړو دا به راته ثابته سي چي رسول الله صلی الله عليه وسلم ځينو کسانو ته وظيفې ورکولې ځينو ته يې بيا نه ورکولې، د ځينو سره يې مالي مرسته کول او د ځينو سره يې بيا نه کول لکه په بخاري شريف کي چي د انس بن مالک رضي الله په حديث کي راځي: کله چي رسول الله صلی الله عليه وسلم ته د هوازن مالونه راوړل سوه رسول الله صلی الله عليه وسلم ځينو قريشو ته سل اوښان ورکړه نو ځينو انصارو وويل: الله تعالی دي رسول الله صلی الله عليه وسلم ته بخښه وکړي قريشو ته مالونه ورکوي خو موږ يې پرېښودلو په داسي حال کي چي زموږ تر تورو ويني توئيږي؛ کله چي رسول الله صلی الله عليه وسلم د دوی په خبرو خبر سو نو يې دوی ټوله سره راټول کړه او ورته ويې ويل: زه ځينو هغو کسانو ته يو شی ورکوم چي تازه د کفر څخه بېل سوي وي، آيا تاسي په دې نه خوشحاله کيږی چي خلګ مالونه يوسي او تاسي خپلو کورونو ته د رسول الله صلی الله عليه وسلم سره ولاړ سی؟ زما دي په الله قسم وي چي کوم شی چي تاسي يې د ځانه سره وړی هغه ډېر ښه دی تر هغه شي چي دوی يې د ځانه سره وړي، انصارو وويل: يا رسول الله موږ خوشحاله يو؛ رسول الله صلی الله عليه وسلم ورته وويل: تاسي به زما وروسته پر ځان سخت غوراوی ووينی نو صبر وکړئ تر څو د الله او د هغه د رسول سره پر حوض ملاقات کوی.[صحيح البخاري۳۱۴۷]
د انس بن مالک رضي الله عنه څخه روايت دی چي دی فرمايي: نَهَانَا كُبَرَاؤُنَا مِنْ أَصْحَابِ مُحَمَّدٍ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: لَا تَسُبُّوا أُمَرَاءَكُمْ وَلَا تَغُشُّوهُمْ، وَلَا تَعْصُوهُمْ، وَاتَّقُوا اللهَ وَاصْبِرُوا، فَإِنَّ الْأَمْرَ إِلَى قَرِيبٍ.[شعب الايمان۷۱۱۷]
ژباړ: د رسول الله صلی الله عليه وسلم د ملګرو څخه زموږ مشرانو موږ منع کړي يو او راته ويلي يې دي: خپلو واکمنانو ته ښکنځل مه کوئ، هغوی ته دوکه مه ورکوئ، د هغوی نافرماني مه کوئ او له الله څخه ووېرېږئ او صبر وکړئ، ځکه خبره نژدې ده.
ابوالدرداء رضي الله عنه فرمايي: إياكم ولعن الولاة، فإن لعنهم الحالقة، وبغضهم العاقرة. قيل: يا أبا الدرداء، فكيف نصنع إذا رأينا منهم ما لا نحب؟ قال: اصبروا، فإن الله إذا رأى ذلك منهم حبسهم عنكم بالموت.[السنة لابن أبي عاصم848]
ژباړه: ابوالدرداء رضي الله عنه فرمايي: ځانونه پر خپلو مشرانو د لعنت ويلو څخه وساتئ ځکه پر دوی لعنت ويل بربادي ده، چا وويل: نو موږ به څنګه وکړو که موږ هغه څه وګورو چې موږ يې له دوی څخه نه خوښوو ای ابو الدرداء؟ ابوالدرداء رضي الله عنه وويل: صبر وکړه، ځکه که الله تعالی د دوی څخه دا وليدل، نو هغه به د مرګ په واسطه له تاسي څخه منع کړي.
همداسي ابوالدرداء رضي الله عنه فرمايي: وإن أول نفاق المرء طعنه على إمامه.[التمهيد لما في الموطأ من المعاني والأسانيد ج21 ص287]

د مسلمان باچا حقوق:(شپږمه برخه)

ليکنه: مولوي نورالحق مظهري
شپږم حق: پر رعيت باندي د باچا بل حق دا دی چي بايد د باچا احترام او درناوی وسي او نه تنها دا چي خپله يې بايد درناوی وکړي بلکي د باچا درناوي ته خلګ را وبولي او د آبرو، عزت او وقار دفاع يې وکړي.
درناوی په انساني ټولنه کي د ټولنيز ژوند يو اصل دی ځکه نو هر انسان بايد د مراتبو پر اساس د بل انسان احترام وکړي د بېلګي په ډول اولادونه د خپل پلار او مور احترام وکړي، کشران وړونه او خويندي د خپلو مشرانو وړونو او خويندو احترام وکړي، زده کوونکي د خپل استاذ او ښوونکي احترام وکړي، ميرمن د خپل خاوند احترام وکړي، په رتبه کشران تر ځان په رتبه د مشر احترام وکړي، ټول مسئولين او رعيت د خپل باچا او امير احترام وکړي.
که سړی د ډېري کښتي درجې څخه د احترام ګټي او فايدې وګوري نو دا به ورته ثابته سي چي د نورو انسانانو په نسبت د مسلمان باچا احترام بايد څو برابره ډېر وي.
باچا ته دعا کول احترام دی، اطاعت کول يې احترام دی، د غيبت څخه د ځان ساتل يې احترام دی او د هر حق آداء کول يې احترام دی.
په احاديثو کي راځي:
۱ -  عَنْ مُعَاذِ بْنِ جَبَلٍ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم خَمْسٌ مَنْ فَعَلَ وَاحِدَةً مِنْهُنَّ كَانَ ضَامِنًا عَلَى اللَّهِ عَزَّ وَجَلَّ مَنْ عَادَ مَرِيضًا أَوْ خَرَجَ مَعَ جَنَازَةٍ أَوْ خَرَجَ غَازِيًا أَوْ دَخَلَ عَلَى إِمَامِهِ يُرِيدُ تَعْزِيرَهُ وَتَوْقِيرَهُ أَوْ قَعَدَ فِي بَيْتِهِ فَسَلِمَ النَّاسُ مِنْهُ وَسَلِمَ مِنَ النَّاسِ.[السنة لابن أبي عاصم۱۰۲۱]
ژباړه: د معاذ بن جبل رضي الله عنه څخه روايت دی چي رسول الله صلی الله عليه وسلم وفرمايل: پنځه شيان دي چي يو دانه يې څوک وکړي نو الله تعالی دده ضمانت کوي، څوک چي پر ناروغ پوښتنه وکړي، څوک چي د مسلمان په جنازه کي ګډون وکړي، څوک چي خپل امام ته ورځي تر څو عزت او احترام يې وکړي او څوک چي په خپل کور کي کښېني تر څو خلګ دده څخه وساتل سي او دی د خلګو څخه وساتل سي.
ددې حديث څخه له ورايه ښکاري چي د باچا او امير عزت کول ددې سبب ګرځي چي انسان دي پر الله تعالی ګران سي او الله تعالی دي دده ضمانت وکړي.
۲ -  عَنْ أَبِي بَكْرَةَ قَالَ سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم يَقُولُ مَنْ أَكْرَمَ سُلْطَانَ اللَّهِ أَكْرَمَهُ اللَّهُ ، وَمَنْ أَهَانَ سُلْطَانَ اللَّهِ أَهَانَهُ اللَّهُ.[السنة لابن أبي عاصم۱۰۱۷]
ژباړه: د ابي بکره څخه روايت دی چي ما د رسول الله صلی الله عليه وسلم څخه واورېدل چي ويل يې: څوک چي د الله تعالی د باچا عزت وکړي الله تعالی به دده عزت وکړي او څوک چي د الله تعالی د باچا سپکاوی وکړي الله تعالی به دی سپک کړي.
۳ - عَنْ أَبِي ذَرٍّ قَالَ سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم يَقُولُ سَيَكُونُ بَعْدِي سُلْطَانٌ فَمَنْ أَرَادَ ذُلَّهُ ثَغَرَ فِي الإِسْلامِ ثُغْرَةً وَلَيْسَتْ لَهُ تَوْبَةٌ إِلاَّ أَنْ يَسُدَّهَا وَلَيْسَ يَسُدُّهَا إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ.[السنة لابن أبي عاصم۱۰۱۹]
ژباړ: ابوذر رضي الله عنه فرمايي: ما د رسول الله صلی الله عليه وسلم څخه واورېدل چي ويل يې: زما وروسته به باچا راځي، څوک چي يې د خوار کولو اراده وکړي نو ده په اسلام کي درځ پيدا کړ او دده توبه تر هغه وخت پوري نه قبليږي تر څو چي دغه درځ و نه تړي او دی يې د قيامت تر ورځي پوري نسي تړلای.
په دې حديث کي د مسلمان باچا د سپکاوي تاوان ته اشاره سوېده چي هغه په مسلمانانو کي درځ او نيمګړتيا پيدا کېدل دي او بيا تر ډېره وخته يې پاته کېدل او غځېدل دي.
دا په تجربه ثابته سوېده چي د مسلمان باچا سپکاوی د ډېرو داسي فتنو د پيدا کېدلو سبب جوړيږي چي هغه بيا تر ډېره وخته پوري نه ورکي کيږي.

د مسلمان باچا حقوق:(پنځمه برخه)

ليکنه: مولوي نورالحق مظهري
پنځم حق: بل حق د باچا پر رعيت باندي دا دی چي پر نيکو کارونو د باچا سره مرسته وکړي.
الله جل جلاله مسلمانانو ته په عمومي خطاب کي فرمايي: وَتَعَاوَنُوا عَلَى الْبِرِّ وَالتَّقْوَى وَلَا تَعَاوَنُوا عَلَى الْإِثْمِ وَالْعُدْوَانِ.[المائدة2]
ژباړه: د يو بل سره پر نيکۍ او تقوی مرسته وکړئ او د يو بل سره پر ګناه او تيري مرسته مکوئ.
نو لکه انسان چي د خپل کور د کارونو د سمون لپاره د کور د غړو سره مرسته کوي او د کلي د کارونو د سمون لپاره د خپلو کليوالو سره مرسته کوي د خپل هيواد د کارونو د سمون لپاره بايد د خپل مسلمان باچا سره هم مرسته وکړي.
په کومو برخو کي چي باچا خپل ولس ته خدمتونه عرضه کوي لکه: امنيت، جهاد، اقتصاد، اصلاحات، تعليم، ساينس او داسي نور... په هماغه برخو کي بايد هر وګړی د خپل توان سره سم په اصولو کي د ننه د خپل باچا او امير سره مرسته وکړي او د خپلو هيوادوالو په ښېرازۍ کي تل د خپل مسلمان حاکم تر څنګ ولاړ وي.
امام نووي رحمه الله د مسلم شريف په شرح کي فرمايي: قَالَ الْخَطَّابِيُّ رَحِمَهُ اللَّه: وَمِنْ النَّصِيحَة لَهُمْ الصَّلَاة خَلْفهمْ، وَالْجِهَاد مَعَهُمْ، وَأَدَاء الصَّدَقَات إِلَيْهِمْ، وَتَرْك الْخُرُوج بِالسَّيْفِ عَلَيْهِمْ إِذَا ظَهَرَ مِنْهُمْ حَيْفٌ أَوْ سُوءُ عِشْرَة، وَأَنْ لَا يُغَرُّوا بِالثَّنَاءِ الْكَاذِب عَلَيْهِمْ، وَأَنْ يُدْعَى لَهُمْ بِالصَّلَاحِ.[شرح النووي علي مسلم82]
ژباړه: خطابي رحمه الله ويلي دي: د باچاهانو لپاره نصيحت دا هم دی چي د دوی پسې لمونځ وسي، د دوی تر څنګ جهاد وسي، زکاتونه ورکړل سي، د دوی څخه د ظلم او بد ژوند ليدلو په وخت کي يې پر ضد توره را و نه کښل سي، په دروغجني ستايني دوی مغرور نه کړل سي او د دوی لپاره نيکه دعا وسي.
د مسلمان باچا سره په هره برخه کي مرسته کول په رعيت کي د هر وګړي دنده ده ځکه د باچا سره مرسته کول نه تنها دا چي د خپل مسئوليت پوره کول دي بلکي د نورو مسلمانانو د ژوند په تأمين او سمون کي برخه اخيستل هم دي چي په انساني ژوند کي تر ټولو مهم کار دی.
زموږ په زمانه کي چي د شل کلن اشغال وروسته الله تعالی مسلمان امير او باچا را ته په نصيب کړی دی زموږ افغانانو هر قشر يې بايد هر اړخيزه مرسته وکړي او په اصول کي د ننه يې هر يو ځان مرستيال جوړ کړي؛ البته په هر ولايت کي والي او نور ولايتي مسئولين د اميرالمؤمنين نماينده ګان بلل کيږي ځکه نو د والي، قومندان، استخباراتو، محاکمو او نورو رياستونو سره مرسته کول په اصل کي خپله د اميرالمؤمنين سره مرسته کول دي.

باچا او امير ته به انسان څنګه نصيحت کوي؟

په مسند احمد بن حنبل رحمه الله کي د هشام بن حکيم او عياض به غَنم تر مينځ خبري را نقل کړيدي چي هشام بن حکيم و عياض بن غنم ته وايي: أَوَلَمْ تَسْمَعْ رَسُولَ اللهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يَقُولُ: مَنْ أَرَادَ أَنْ يَنْصَحَ لِسُلْطَانٍ بِأَمْرٍ، فَلاَ يُبْدِ لَهُ عَلاَنِيَةً، وَلَكِنْ لِيَأْخُذْ بِيَدِهِ، فَيَخْلُوَ بِهِ، فَإِنْ قَبِلَ مِنْهُ فَذَاكَ، وَإِلاَّ كَانَ قَدْ أَدَّى الَّذِي عَلَيْهِ لَهُ.[مسند احمد15408]
ژباړه: آيا تا د رسول الله صلی الله عليه وسلم څخه ندي اورېدلي چي فرمايي: څوک چي باچا ته د يو شي د نصيحت کولو اراده لري نو په ښکاره دي نه ورته وايي بلکي تر لاس دي ونيسي او يواځي دي خبره ورته وکړي که يې خبره ورڅخه قبول کړه خو ښه دی او که يې قبوله نکړه نو ده هغه مسئوليت آداء کړ چي دده پر غاړه وو.
په شعب الايمان کتاب کي راځي: عَنْ سَعِيدِ بْنِ جُبَيْرٍ، قَالَ: قُلْتُ لِابْنِ عَبَّاسٍ: آمُرُ إِمَامِي بِالْمَعْرُوفِ؟ قَالَ: إِنْ خَشِيتَ أَنْ يَقْتُلَكَ فَلَا، فَإِنْ كُنْتَ فَاعِلًا فَفِيمَا بَيْنَكَ وَبَيْنَهُ "زَادَ أَبُو عَوَانَةَ:" وَلَا تَعِبْ إِمَامَكَ.[شعب الايمان7186]
ژباړه: سعيد بن جبير وايي: ما عبدالله بن عباس رضي الله عنه ته وويل: آيا زه خپل امام پر ښه کار باندي امر کړم؟ هغه راته وويل: که له دې څخه وېرېدلې چي تا به مړ کړي خو يا، که دي امر کوی نو ستا او دده تر مينځ په پټه يې امر کړه. او ابوعوانه يو شی ورسره اضافه کړی دی چي: په خپل امام کي عيب مه پيدا کوه.
ځکه نو زموږ لپاره مناسبه دا ده چي مشرانو ته نصيحتونه په خصوصي ډول وکړو، پر منبر باندي مشران خپل مخاطب ګرځول يا په رسنيو کي مشرانو ته خبري کول نصيحت نه دی بلکي رسوايي ده چي تر ګټي يې تاوان ډېر دی او علني شکايت کول د ډېرو فتنو لامل جوړيږي.
فضل رحمه الله ويلي: المؤمن يستر وينصح والفاجر يهتك ويعير.[الاربعين النووية4]
ژباړه: مؤمن خبره پټه کوي او نصيحت کوي خو ګناهکاره سپکاوی کوي او پيغور ورکوي.
معمر رحمه الله ويلي: وكان السَّلفُ إذا أرادوا نصيحةَ أحدٍ، وعظوه سراً حتّى قال بعضهم: مَنْ وعظ أخاه فيما بينه وبينَه فهي نصيحة، ومن وعظه على رؤوس الناس فإنَّما وبخه.[جامع العلوم حديث7]
ژباړه: مخکنيو ښو خلګو چي به يو چا ته د نصيحت اراده وکړه نو په پټه به يې نصيحت ورته کوی آن تر دې چي ځينو ويلي دي: څوک چي خپل ورور ته دده او هغه تر مينځ تبليغ وکړي نو دا نصيحت سو او که يې د خلګو په مخ کي وکړي نو بيا يې هغه وترټي.
امام شافعي رحمها لله فرمايلي: مَنْ وَعَظَ أَخَاهُ سِرًّا فَقَدْ نَصَحَهُ وَزَانَهُ ، وَمَنْ وَعَظَهُ عَلَانِيَة فَقَدْ فَضَحَهُ وَشَانَهُ.[شرح النووي علي مسلم70]
ژباړه: چا چي خپل ورور ته په پټه نصيحت وکړ، هغه ته يې نصيحت وکړ او هغه يې ښايسته کړ او چا چي په ښکاره نصيحت وکړ، هغه يې رسوا کړ او عيب يې پکښې پيدا کړ.
خو مشران هم دا مسئوليت لري چي د امنيتي ملحوظاتو په چوکاټ کي خپلي دروازې د خلګو پر مخ پرانيستي پريږدي تر څو خلګ ورڅخه ورسي او خپلي ستونزي ورسره شريکي کړي او خلګو ته په عام محضر کي د شکايت کولو پلمه يا بهانه په لاس ور نسي ځکه هغه خلګ چي په رسنيو کي چيغي وهي يا په اصطلاح لاريونونه او مظاهرې کوي؛ هغوی دغه دليل وايي چي موږ مشرانو ته خپل ږغ نسو رسولای نو مشران بايد خلګو ته د داسي دليل ويلو زمينه برابره نکړي.
ليکنه: مولوي نورالحق مظهري

د مسلمان باچا حقوق:(څلورمه برخه)

څلورم حق: بل حق د باچا پر رعيت باندي دا دی چي رعيت بايد تل خپل باچا ته نصيحت وکړي، نيکه مشوره ورکړي او په سمه طريقه يې نيمګړتياوي ورته په ګوته کړي.
عَنْ تَمِيمٍ الدَّارِىِّ أَنَّ النَّبِىَّ -صلى الله عليه وسلم- قَالَ: الدِّينُ النَّصِيحَةُ. قُلْنَا لِمَنْ؟ قَالَ: لِلَّهِ وَلِكِتَابِهِ وَلِرَسُولِهِ وَلأَئِمَّةِ الْمُسْلِمِينَ وَعَامَّتِهِمْ.[صحيح مسلم ٢٠٥]
ژباړه: تميم داري رضي الله عنه روايت کوي چي رسول الله صلی الله عليه وسلم وفرمايل: دين نصيحت دی. موږ وويل: د چا لپاره؟ رسول الله صلی الله عليه وسلم وويل: د الله لپاره، د الله د کتاب لپاره، د الله د رسول لپار، د مسلمانانو د امامانو لپاره او د عامو مسلمانانو لپاره.
په فتح الباري کتاب کي ددې حديث په تشريح کي راځي:
والنصيحة لائمة المسلمين اعانتهم على ما حملوا القيام به وتنبيههم عند الغفلة وسد خلتهم عند الهفوة وجمع الكلمة عليهم ورد القلوب النافرة إليهم ومن أعظم نصيحتهم دفعهم عن الظلم بالتي هي أحسن.[فتح الباري56]
ژباړه: د مسلمانانو امامانو ته نصيحت دا دی چې په هغه څه کې چې دوی اړ ايستل کړه سوي مرسته ورسره وسي، د غفلت په وخت کي دوی آګاه کړل سي، د دوی د خطا وتلو په وخت کي د دوی د نيمګرتياوو مخه ونيول سي او د دوی په وړاندي د خلګو خبره سره راټوله سي او د دوی څخه متنفر زړونه و دوی ته را وګرځول سي او تر ټولو لوی نصحيت دوی ته دا دی چي په ښه طريقه دوی د ظلم څخه را وګرځول سي.
يعني مسلمان باچا او مسلمانو اميرانو ته نصيحت دا دی چي په ستونزو او چارو کي يې سړی مرسته وکړي، د غفلت په وخت کي يې را ويښ کړي او ښه مشوره ورکړي، د خطاوتلو او لغزش په وخت کي يې نيمګرتياوو ته متوجه کړې، خلګ دې ته وهڅوې چي پر دوی باندي سره راټول سي او بې اتفاقي ونکړي، خوابدي خلګ د دوی څخه خوشحال کړې او په سمه طريقه دوی د ظلم کولو څخه را وګرځوې.
دوام لري.....
ليکنه: مولوي نورالحق مظهري

د مسلمان باچا حقوق:(دريمه برخه)

دريم حق: پر خلګو باندي د باچا دريم حق دا دی چي خلګ بايد خپل باچا ته نيکه دعا وکړي ځکه له يوې خوا مسلمان باچا ته دعا کول په حديث باندي ثابت دي او له بلي خوا د عقل غوښتنه هم دا ده چي رعيت بايد خپل باچا ته دعا وکړي؛ ځکه باچا تل د خپل رعيت په کارونو کي ستړی وي، د هغوی امنيت او ژوند ته کار کوي او د دوی د حالاتو څخه ځان خبروي.
مسلمان باچا ته دعا کول په احاديثو او آثارو کي:
1 - عَنْ مُعَاذِ بْنِ جَبَلٍ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم ثَلاثَةٌ لا يَغِلُّ عَلَيْهِنَّ قَلْبُ الْمُؤْمِنِ إِخْلاصُ الْعَمَلِ لِلَّهِ وَالنَّصِيحَةُ لِوُلاةِ الأَمْرِ وَالاعْتِصَامُ بِالْجَمَاعَةِ.[السنة لإبن أبي عاصم1088]
ژباړه: د معاذ بن جبل رضي الله عنه څخه روايت دی چي رسول الله صلی الله عليه وسلم وفرمايل: درې خصلتونه دي چي د مسلمان زړه ورباندي خيانت/بخالت نه کوي: د الله لپاره په کار کي اخلاص دی، د مشرانو لپاره نصيحت دی او د مسلمانانو د ټولۍ ټينګ نيول دي.
امام نووي رحمه الله د صحيح مسلم په شرح کي د خطابي رحمه لله په حواله وايي: مسلمان باچا ته نيکه دعا هم يو ډول نصيحت دی.
همداسي په بل حديث کي راځي:
2 - عَنْ عَوْفِ بْنِ مَالِكٍ عَنْ رَسُولِ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم- قَالَ: خِيَارُ أَئِمَّتِكُمُ الَّذِينَ تُحِبُّونَهُمْ وَيُحِبُّونَكُمْ وَيُصَلُّونَ عَلَيْكُمْ وَتُصَلُّونَ عَلَيْهِمْ.[صحيح مسلم 4910 ]
ژباړه: عوف بن مالک رضي الله عنه د رسول الله صلی الله عليه وسلم څخه روايت کوي چي هغه وفرمايل: ستاسو غوره باچاهان هغه دي چي تاسي د دوی سره محبت لری، دوی ستاسو سره محبت لري او تاسي دوی ته دعا کوی او دوی تاسي ته دعا کوي.
3 - عَبْدَ الرَّحْمَنِ يَقُولُ: سَمِعْتُ سُفْيَانَ يَقُولُ: إِنِّي لَأَدْعُو لِلسُّلْطَانِ، وَأَدْعُو لِأَصْحَابِ الأَهْوَاءِ، وَلَكِنْ لاَ أَسْتَطِيعُ أَنْ أَذْكُرَ إِلاَّ مَا فِيهِمْ.[مسند ابي الجعد1901]
ژباړه: عبدالرحمن وايي: ما د سفيان ثوري رحمه الله څخه واورېدل چي ويل يې: زه باچا ته دعا کوم او زه د نفس غوښتونکو والا خلګو ته هم دعا کوم خو زه ددې توان نلرم چي ذکر دي کړم مګر هغه شيان چي په دوی کي وي.
سنت طريقه همدا ده چي مسلمانان بايد خپل مسلمان باچا او امير ته نيکه دعا وکړي.
4 - يقول الفضيل بن عياض: لو كان لي دعوة مستجابة ما جعلتها إلا في السلطان قيل له: يا أبا علي فسر لنا هذا؟ قال: إذا جعلتها في نفسي لم تعدني, وإذا جعلتها في السلطان صلح فصلح بصلاحه العباد والبلاد, فأمرنا أن ندعو لهم بالصلاح ولم نؤمر أن ندعو عليهم, وإن جاروا وظلموا لأن جورهم وظلمهم على أنفسهم وصلاحهم لأنفسهم وللمسلمين.[شرح السنة107]
ژباړه: فضيل بن عياض رحمه الله فرمايلي دي: که زما لپاره قبلېدونکې دعا وي نو زه به هغه د باچا لپاره وکړم، چا ورته وويل: ددې خبري تشريح وکړه! هغه ورته وويل: که زه يواځي ځان ته دعا وکړم هغه تر ما نه تېريږي خو که باچا ته دعا وکړم نو دی اصلاح سي دده د اصلاح سره خلګ او ښارونه اصلاح کيږي؛ ځکه نو موږ پدې باندي امر سوي يو چي باچاهانو ته د اصلاح او ښېګڼيي دعا وکړو او موږ دوی ته په ښېرا کولو باندي نه يو امر سوي کڅه هم دوی ظلم وکړي ځکه د دوی د ظلم تاوان يواځي دوی ته رسيږي خو د صلاح ګټه يې دوی او ټولو مسلمانانو ته رسيږي.
همداسي صاحب د شرح السنة وايي: وإذا رأيت الرجل يدعو على السلطان فاعلم أنه صاحب هوى , وإذا سمعت الرجل يدعو للسلطان بالصلاح فاعلم أنه صاحب سنة إن شاء الله.[شرح السنة107]
ژباړه: کله چي دي څوک وليدی چي باچا ته يې ښېرا کول نو پوه سه چي هغه خاوند د نفسي غوښتنو دی او که دي واورېدل چي سړي باچا ته نيکه دعا کول نو پوه سه چي ان شاء الله هغه خاوند د سنت دی.

د جمعې په خطبه کي باچا او امير ته دعا کول:
د احاديثو د عمومياتو او فقهي کتابونو د تحقيق څخه داسي ښکاري چي د مسلمان او عادل باچا لپاره په خطبه کي دعا کول ښه کار دی.
1 – په الفقه علي المذاهب الاربعه کتاب کي يې د حنفي مذهب په حواله ويلي: په خطبه کي د باچا او امير لپاره د نصرت، تأييد او په کومو شيانو کي چي د رعيت مصلحت وي د توفيق دعا کول مستحب کار دی ځکه ابوموسی اشعري رضي الله عنه عمر رضي الله عنه ته په خطبه کي دعا کول او د رسول الله صلی الله عليه وسلم د اصحابو څخه هيچا بد ورباندي نه دي ويلي.
أما الدعاء للملك والأمير بالنصر والتأييد والتوفيق لما فيه مصلحة رعيته ونحو ذلك فإنه مندوب لأن أبا موسى الأشعري كان يدعو لعمر في خطبته ولم ينكر عليه أحد من أصحاب النبي صلى الله عليه و سلم.[الفقه علي المذاهب الاربعة]
2 – په مراقي الفلاح کتاب کي يې ويلي دي: د باچا لپاره د عدل او احسان دعا کول روا دی او په داسي شيانو يې صفت کول چي په باچا کي نه وي مکروه تحريمي دی.
وجاز الدعاء للسلطان بالعدل والإحسان وكره تحريما وصفه بما ليس فيه.[مراقي الفلاح علي نورالايضاح]

3 – د حنفي فقه مشهور کتاب ردالمحتار څخه هم داسي ښکاري چي په خطبه کي د باچا لپاره دعا کول ښه کار دی. وَلَا يُنَافِي ذَلِكَ مَا قَدَّمَهُ الشَّارِحُ فِي بَابِ الْإِمَامَةِ مِنْ وُجُوبِ الدُّعَاءِ لَهُ بِالصَّلَاحِ لِأَنَّ الْكَلَامَ فِي نَفْيِ اسْتِحْبَابِهِ فِي خُصُوصِ الْخُطْبَةِ بَلْ لَا مَانِعَ مِنْ اسْتِحْبَابِهِ فِيهَا كَمَا يَدْعُو لِعُمُومِ الْمُسْلِمِينَ فَإِنَّ فِي صَلَاحِهِ صَلَاحَ الْعَالَمِ.[ردالمحتار شرح درالمختار]

4 - په شرح السنة للبغوي کتاب کي يې مسلمانو باچاهانو ته دعا کول د مسلمانو امامانو لپاره نصيحت بللی کوم چي ثبوت يې په احاديثو باندي سوی دی.

وأما النصيحة لأئمة المسلمين ، فالأئمة هم الولاة من الخلفاء الراشدين فمن بعدهم ممن يلي أمر هذه الأمة ، ويقوم به ، فمن نصيحتهم بذل الطاعة لهم في المعروف ، والصلاة خلفهم ، وجهادُ الكفار معهم ، وأداءُ الصدقات إليهم ، وترك الخروج عليهم بالسيف إذا ظهر منهم حيفٌ ، أو سوءُ سيرةٍ ، وتنبيههم عند الغفلة ، وألا يغروا بالثناء الكاذب عليهم ، وأن يدعى بالصلاح لهم.[شرح السنة للبغوي]

5 - په شرح السنة للبربهاري کتاب کي راغلي دي: که دي څوک وليدی چي مسلمان باچا ته يې ښيرا کول نو پوه سه چي هغه د نفسي غوښتنو خاوند دی او که دي د چا څخه واورېدل چي باچا ته يې د ښېګڼي دعا کول نو پوه سه چي هغه د سنت خاوند دی.

وإذا رأيت الرجل يدعو على السلطان فاعلم أنه صاحب هوى وإذا سمعت الرجل يدعو للسلطان بالصلاح فاعلم أنه صاحب سنة إن شاء الله يقول فضيل بن عياض لو كان لي دعوة مستجابة ما جعلتها الا في السلطان قيل له يا أبا علي فسر لنا هذا قال إذا جعلتها في نفسي لم تعدني وإذا جعلتها في السلطان صلح فصلح بصلاحه العباد والبلاد فأمرنا أن ندعو لهم بالصلاح ولم نؤمر أن ندعو عليهم وإن جاروا وظلموا لأن جورهم وظلمهم على أنفسهم وصلاحهم لأنفسهم وللمسلمين.[شرح السنة للبربهاري 107]

په ردالمحتار کتاب يې د هغو علماؤ قول چي باچا ته يې دعا کول مستحب نه دی بللی يا يې جايز نه دی بللی پر دې باندي حمل کړی چي په دعا کي بې ځايه مبالغه وسي او داسي الفاظ وکارول سي چي د هغو کارول شرعا روا نه وي او يا د باچا صفت پداسي شيانو باندي وسي چي هغه نه وي کړي.

خلاصه: د مسلمان باچا لپاره د جمعې او اخترونو په خطبو کي دعا کول هيڅ پروا نه لري البته چي د مبالغې او بې ځايه الفاظ پکښې نه وي.

وَالظَّاهِرُ أَنَّ مَنْعَ الْمُتَقَدِّمِينَ مَبْنِيٌّ عَلَى مَا كَانَ فِي زَمَانِهِمْ مِنْ الْمُجَازَفَةِ فِي وَصْفِهِ مِثْلَ السُّلْطَانِ الْعَادِلِ الْأَكْرَمِ شَاهِنْشَاهْ الْأَعْظَمِ مَالِكِ رِقَابِ الْأُمَمِ.[ردالمحتار علي الدرالمختار]

ليکنه: مولوي نورالحق مظهري

اسلام به مو څنګه ټينګ سي؟

ژباړه: د تميم داري رضي الله عنه څخه روايت دی چي ده وفرمايل: د حضرت عمر رضي الله عنه په زمانه کي خلګو لويي لويي ماڼۍ جوړولې حضرت عمر رضي الله عنه ورته وويل: ای د عربو ټوليه! مځکه ټينګه کړئ مځکه ټينګه کړئ يقينا چي اسلام نسته مګر په ټولۍ سره او ټولۍ نسته مګر په امارت سره او امارت نسته مګر په طاعت سره، خبر اوسئ څوک چي قوم يې پر فقه باندي خپل مشر وټاکي دا به دده او د دوی لپاره خير وي او څوک چي قوم يې بېله فقهي خپل مشر وټاکي دا به دده او د دوی لپاره هلاکت وي.
په دې اثر کي پنځو مهمو اصولو ته اشاره سوېده:
۱ – مسلمانان بايد يواځي په ظاهري آبادۍ باندي ځانونه مصروف نکړي بلکي معنوياتو ته پوره پاملرنه وکړي او د اصلاح، علم او تقوی په ګاڼه باندي ځانونه ښايسته کړي.
۲ – مسلمانان بايد په خپل مينځ کي اتفاق او اتحاد ولري او سره راټول وي ځکه بېله اتفاقه خپل اسلام نسي ساتلای.
۳ – مسلمانان بايد يو امارت، نظام او واکمني ولري ځکه چي بېله امارت او نظام څخه مسلمانان نسي سره راټولېدلای او بېله يو اميره مسلمانان اتفاق او اتحاد نسي سره کولای.
۴ – مسلمانان بايد په استثناء د ګناه په نورو شيانو کي د خپلو مشرانو او اميرانو اطاعت وکړي ځکه چي امارت او حکومت بېله اطاعت څخه نسي جوړېدلای؛ له همدې امله د اميرانو اطاعت ته ډېر ارزښت ورکول سوی دی.
۵ – مسلمانان چي د ځان لپاره څوک مشر ټاکي بايد د هغه پوهه او علم په پام کي ونيسي يعني علم او پوهه يې د ټاکني معيار وګرځوي نه نور شيان لکه: قوم، ژبه، مال، واسطه، شناخت، انديوالي او داسي نور...
ټاکنه که د عامو مسلمانانو لخوا کيږي هم بايد د پوهي او علم پر اساس وسي او که د نورو مشرانو لخوا کيږي هم بايد د پوهي او علم پر اساس وي، يعني په مسئوليت او وظيفه کي پوهي او استعداد ته وکتل سي تر څو ټاکل سوی کس مسئوليت په ښه توګه آداء کړي او مسلمانانو ته خدمت وکړي بېله پوهي د نورو شيانو په خاطر ونسي.
عن تميم الداري قال تطاول الناس في البناء في زمن عمر فقال عمر: يا معشر العريب الأرض الأرض انه لا إسلام الا بجماعة ولا جماعة الا بإمارة ولا إمارة إلا بطاعة فمن سوده قومه على الفقه كان حياة له ولهم ومن سوده قومه على غير فقه كان هلاكا له ولهم.[سنن الدارمي۲۵۱]
ليکنه: مولوي نورالحق مظهري

د مسلمان باچا حقوق:(دويمه برخه)

دويم حق: دويم حق د باچا دا دی چي مسلمان بايد ځان د هغه په بيعت کي داخل وبولي، کله چي په مسلمانانو کي اهل الحل و العقد د يو چا سره د اصولو موافق بيعت کوي پر نورو مسلمانانو باندي اطاعت کول لازم دی او دوی ټوله د هغه باچا په بيعت کي داخل دي.
د بيعت لپاره دا شرط نه دی چي ټول خلګ بايد بيعت وکړي بلکي يواځي د اهل الحل والعقد بيعت د نورو د بيعت څخه بسنه کوي لکه په تحرير الاحکام کتاب کي چي راځي:
ولا يشترط في أهل البيعة عدد مخصوص، بل من تيسر حضوره عند عقدها، ولا تتوقف صحتها على مبايعة أهل الأمصار، بل متى بلغهم لزمهم الموافقة إذا كان المعقود له أهلا لها. [تحريرالاحکام في تدبير اهل الاسلام]
ژباړه: په بيعت کوونکو کي ځانګړی شمېر شرط نه دی بلکي د بيعت په وخت کي چي هر چا ته راتلل آسانه وي هغه دي بيعت وکړي او د بيعت روا والی پر بيعت د اوسېدونکو د ښارونو موقوف نه دی بلکي کله چي دوی ته د بيعت خبره ورسيږي پر دوی باندي موافقه لازمه ده کله چي هغه څوک چي بيعت ورسره سوی دی اهل د بيعت وي.
ددې لپاره لوی مثال د ابوبکر رضي الله عنه او نورو خلفاؤ سره د مسلمانانو بيعتونه دي چي ټوله مسلمانان د بيعت لپاره نه حاضرېدل بلکي يواځي د مشرانو او مخورو په بيعت بسنه کېدل.
د پورته خبري  اثبات په غياث الامم والتياث الظلم کتاب کي هم راځي: فنقول مما نقطع به أن الإجماع ليس شرطا في عقد الإمامة بالإجماع والذي يوضح ذلك أن أبا بكر رضي الله عنه صحت له البيعة فقضى وحكم وأبرم وأمضى وجهز الجيوش وعقد الألوية وجر العساكر إلى مانعي الزكاة وجبي الأموال وفرق منها ولم ينتظر في تنفيذ الأمور لنتشار الأخبار في أقطار خطة الإسلام وتقرير البيعة من الذين لم يكونوا في بلد الهجرة وكذلك جرى الأمر في إمامة الخلفاء الأربعة.[غياث الامم والتياث الظلم ج 1 ص 52]
ژباړه: نو موږ په يقين باندي وايو چي په اتفاق سره د امامت په تړون کي اجماع نده شرط او هغه شی چي دا خبره راته په ډاګه کوي دا دی چي کله د ابوبکر رضي الله عنه لپاره بيعت صحيح سو، نو هغه پرېکړه وکړه، حکم او فيصله يې وکړه، لاسليک يې وکړ، لښکرونه يې چمتو کړل، د لواګانو تړونونه يې وکړل، عسکر يې هغو کسانو ته کش کړل چې زکات يې نه ورکوی، پيسې يې راټولې کړې او له هغه څخه يې جلا کړې، او د چارو په ترسره کولو کې يې دې ته انتظار نه کاوه چې په هيوادونو کي خبرونه خپاره سي  او د هغه کسانو بيعت چي د هجرت په هيواد کي نسته ثابت سي او همداسي کار د څلورو خليفه ګانو په مشرۍ کې سوی دی.

دلته په ښکاره ټکو ويل سوي دي چي د بيعت د صحت لپاره په اتفاق باندي اجماع او د ټولو خلګو بيعت شرط نه دی بلکي يواځي د اهل العقد والحل مشرانو او مخورو انسانانو بيعت کفايت کوي.
نتيجتا داسي ويلای سو چي زموږ په هيواد کي چي علماؤ او جهادي رهبرانو د شيخ هبة الله صاحب حفظه الله سره بيعت کړی دی د هيواد پر ټولو وګړو يې اطاعت واجب دی او ټول افغانان دده په بيعت کي داخل دي.
ليکنه: مولوي نورالحق مظهري

د اسلام او اسلامي نظام په ګټه مبارزه وروره!

کوښښ وکړه چي ځان مشهور نکړې ځکه يواځنی هغه شی چي اهل باطل يې ستا لپاره نسي زغملای هغه شهرت دی.
اهل باطل او باطل ته مائل خلګ خپله کامیابي ستا په ناکامۍ کي ويني ځکه نو ستا هر حرکت د ځان په وړاندي بولي او هر ډول مثبتي کړني ته دي د شک په سترګه ګوري.
دا يقيني خبره ده چي ستا په شهرت به ستا پلویان ډېريږي او ددې ترڅنګ چي اهل حق به ستا پر شا او خوا را ټوليږي ممکن مشران ښه خلګ تا ته ځيني امتیازات هم درکړي او دا هغه شیان دي چي هيڅ وخت يې اهل باطل او باطل ته مائل خلګ ستا لپاره نسي زغملای.
ستا خو هسي هم معامله د الله سره ده او د الله د رضا لپاره خدمت کوې ځکه نو کوښښ وکړه چي مشهور نسې او د شهرت په ځايونو کي ځان ښکاره نکړې.
دا مشهوره خبره ده چي شهرت دي داسي وژني لکه اټم بمب؛ په خاصه توګه زموږ په زمانه کي چي په نړيواله کچه فکرونه مسخ سوي دي، مثبتګرايي ختمه سوې ده، ايثار او قدرداني نسته، خلګ د استعدادونو او وړتياوو سره دښمني کوي، ګمان ته د يقين حيثيت ورکول کيږي، اتهام ته د ثبوت په سترګه کتل کيږي، خپلي خبري ته شعار او د بل خبري ته هزیان ویل کيږي، په سر نا خلاصۍ کي شخصيتونه وژل کيږي او داسي نور هغه کارونه چي د بشريت او شريعت په محکمه کي محکوم دي.
مولوي نورالحق مظهري