عُنوان او مُعَنوَن:

عنوان د هري ليکني او بحث سرليک ته ويل کيږي او معنون د ليکني محتوی او مقصودي بحث ته ويل کيږي.

عادت داسي وي چې په عنوان کې د معنون لوري ته اشاره وي خو اصلي هدف معنون وي او دا مهمه نه ده چې عنوان بايد د معنون د بحث څخه مهم رکن او جزء وي ځکه چې عنوان هميشه داسي شی انتخابيږي چې زړه راښکونکی او جالب وي تر څو مخکې تر لوستلو ليکني ته د لوستونکو پام را واړوي او د ليکني لوستلو ته د خلکو شوق را جلب کړي.

ځيني وختونه د اوږدې ليکني لپاره جالبه عنوان غوره کيږي تر څو ليکنه جالبه ښکاره سي او لوستونکي يې په لوستلو ستړي نه سي او ځيني وختونه د جالب عنوان لپاره اوږده ليکنه کيږي تر څو لوستونکي عنوان ومني، چې په دې صورت کې نو بيا اصلي هدف عنوان دی معنون هسي د يوې آلې په صفت راغلی وي.

د هري ليکني لوستونکي بايد عنوان او معنون او د هغو څخه هدفونه وپېژني او د ليکوال په هدف ځان پوه کړي تر څو د ليکني څخه غلط برداشت ونکړي، لوستونکې بايد عنوان پر معنون باندې په تمامه معنی دال و نه بولي او يو پر بل يې سره قياس نکړي، لکه د انسان ظاهره چې په تمامه معنی د باطن ښکارندويي نه کوي په ليکنې کي عنوان او معنون هم داسي دي.

که انسانانو ته ځير سو، تاريخونه او عادتونه يې مطالعه کړو دا به راته ثابته سي چې د انسان ظاهري ښه هيڅوخت د ده پر باطني ښه باندې دلالت نه کوي ځکه منافقين په ظاهره ډېر ښه برابر وه؛ لباس يې هم برابر وو، قيافه او شکل يې هم برابر وو او خبري يې هم ډېري ښې او پستې وې خو په باطن کې ډېر سر سخته کافران وه ځکه نو هيڅوخت بايد موږ د يو چا باطن پر ظاهر باندې قياس نکړو، البته ظاهري عقيدوي فساد د باطني فساد ښکارندويي کوي او له مخي يې شرعا فيصله کېدلای سي خو ظاهري غير عقيدوي ناسموالی هيڅوخت د باطني حالت تعبير نه کوي لکه ظاهري سموالی چې پر باطني سموالي باندې دلالت نه کوي.

البته باطني اصلاح او فساد د ظاهري اصلاح او فساد لپاره سبب جوړېدلای سي لکه په حديث شريف کې چې د زړه په باره کې راځي: إِذَا صَلُحَت صَلُحَ الجَسَدُ کُلُّهُ وَ إِذَا فَسَدَت فَسَدَ الجَسَدُ کُلُّهُ. يعني چې کله زړه اصلاح سي بدن هم ورسره اصلاح کيږي او که زړه فاسد سي بدن هم ورسره فاسد کيږي خو ظاهري اصلاح د باطني اصلاح لپاره دليل نه سي جوړېدلای ځکه په باره کي د منافقينو الله تعالی فرمايي: وَمِنَ النَّاسِ مَنْ يَقُولُ آمَنَّا بِاللَّهِ وَبِالْيَوْمِ الْآخِرِ وَمَا هُمْ بِمُؤْمِنِينَ.[البقرة8] ژباړه: ځيني خلک وايي موږ پر الله او ورځې د آخرت ايمان راوړی دی په داسي حال کې چې دوی مؤمنان نه دي. يعني په ظاهره ځانونه مؤمنان معرفي کوي خو په باطن او اصل کې مؤمنان نه دي.

زموږ په زمانه کې که څه هم د عقيدوي منافق پېژندل ګران کار دی خو ځيني خلک د منافقينو کړني تر سره کوي ځکه نو د چا په ظاهري ښائښت، ظاهري کارونو او ظاهري وينا مه خطا وځئ البته د دې معنی داسي نه ده چې سړی به پر مسلمان بد ګمانه کيږي ځکه پر مسلمان باندې نيک ګماني اصل دی، په دې خاطر بايد هر مسلمان پر بل مسلمان باندې ښه ګمان ولري مګر دا چي د ده څخه يې بد کار ليدلي وي.
مولوي نورالحق مظهري