د استعداد لوړېدلو اسباب:(څلورمه برخه)

څلورم سبب:
ډېره مطالعه او د کتابونو سره ډېره رابطه ساتل د انسان استعداد قوي کوي ځکه چې په ډېري مطالعې باندې د انسان ذهن توسعه پيدا کوي، شيان يې په  ذهن کې تر ډېره وخته پاتيږي، د معلوماتو درک ورته آسانه کېږي او معلومات يې نور هم ډېريږي آن تر دې چې په سالمي ډېري مطالعې باندې غير فعالي عصبي حجرې هم فعاله کېږي چې دا خپله د لوړ او قوي استعداد معنی ده.

لکه څنګه چې رسول الله صلی الله عليه وسلم هم ودې  اصل ته اشاره کړېده او فرمايي: مَثَلُ الْقُرْآنِ مَثَلُ الإِبِلِ الْمُعَقَّلَةِ ، إِنْ تَعَاهَدَهَا صَاحِبُهَا بِعُقُلِهَا أَمْسَكَهَا عَلَيْهِ ، وَإِنْ أَطْلَقَ عُقُلَهَا ذَهَبَتْ.[سنن ابن ماجه 3783]
ژباړه: د قرآن مثال داسي دی لکه د تړل سوي اوښ که يې خاوند څارنه وکړي او اوسار يې  ونيسي نو د ځان لپاره به يې وساتي او که يې اوسار اېله کړي ځيني ولاړ به سي.

يعني څوک چې د قرآن سره رابطه ولري، د قرآن تلاوت کوي، زدکړه او مطالعه يې کوي نو قرآن به يې نه هېريږي خو که مطالعه يې ونکړي او رابطه ورسره و نه لري نو بيا به يې هېريږي.

علماؤ ليکلي دي: دلته که څه هم مثال د قرآن ورکول سوی دی خو خبره عامه ده، د هر علم سره چې سړی رابطه و نه لري او مطالعه يې ونکړي د سړي هېريږي او د هر علم سره چې رابطه موجوده وي بيا د انسان په ذهن کې تر ډېره پوري پاتيږي.

په مطالعه باندې نه تنها دا چې د انسان استعداد لوړيږي بلکې په هره برخه کې د انسان علمي زېرمه ډېريږي او په ډېرو نکاتو کې انسان ته د توجيهاتو او تحليلونو لار آواريږي.

مطالعه د ذهن لپاره داسي عملي سپورت دی چې په کولو يې ذهن ته حضور، قوي درک، ځيرکتيا، دقت او پوره تمرکز حاصليږي.
دوام لري...
مولوي نورالحق مظهري

افغاني او پاکستاني مسلمانان بايد را ويښ سي:

د پاکستان پوځ تر اوسه په خپل تاريخ کې د اسلام او مسلمانانو ننګه نه ده کړې، د هند سره يې لانجه د اسلام په خاطر نه ده بلکې د کشمير پر جغرافيا يې ورسره جګړه ده، په پاکستان کې د ننه يې خپل خلک دومره وژلي او زورولي په خاصه توګه پښتانه او بلوڅان چې په ټولي نړۍ کې يې ساری نه پيدا کيږي.

پاکستاني پوځ تل د امريکا، انگليس او اسرائيلو اجير پاتې سوی ځکه نو د هغوی پاليسي تعقيبوي، د هغوی په خوښه کارونه کوي او د هغوی په غوښتنه خپلو خلکو او خپلو ګاونډيانو ته ستونزي جوړوي.

د پاکستان مسلمان ولس بايد د دې اجير پوځ په مقابل کې داسي پاڅون وکړي چې د هيواد ټول واک د دوی له لاسه واخلي او خپل خلک د دې منحوس پوځ له منګلو آزاد کړي.

د دې منحوس پوځ په وړاندې بايد ټول افغاني او پاکستاني مسلمانان د افغانستان د حکومت سره مرسته وکړي تر څو په سيمه کې د امريکايانو، انگليسانو او اسرائيلو پلانونه شنډ شي او د افغانستان او پاکستان مسلمان ملتونه د دې پوځ لخوا په بل شوي اور کې و نه سوځي. 

مولوي نورالحق مظهري 

د استعداد لوړېدلو اسباب:(درېيمه برخه)

درېيم سبب:

درېيم هغه شی چې د انسان علمي استعداد ورباندې لوړېږي د الله پاک په لاره کې کوښښ کول دي، په دې معنی سره چې سړی هر نيک کار کوي لومړی کوښښ پکې وکړي بيا يې په کولو کې خپل نيت صفا کړي يعني د الله لپاره يې وکړي.

دا معلومه خبره ده چې زده کړه او تحصيل د علم ډېر ښه کار دی نو چې څوک په تحصيل کې د علم کوښښ وکړي او بيا د الله لپاره يې وکړي نو الله پاک به لاره د تحصيل ورته آسانه کړي چې په دې لاره کې يوه آساني د لوړ استعداد درلودل دي ځکه د لوړ استعداد سره علم ډېر آسانه وي. الله جل جلاله فرمايي:

وَالَّذِينَ جَاهَدُوا فِينَا لَنَهْدِيَنَّهُمْ سُبُلَنَا وَإِنَّ اللَّهَ لَمَعَ الْمُحْسِنِينَ [العنکبوت69]

ژباړه: هغه خلک چې زموږ په لاره کې کوښښ کوي موږ به يې يقينا خپلو لارو ته هدايت کړو او يقينا چې الله د نيکوکارانو سره دی.

د الله تعالی په لاره کې کوښښ په هره مشروعه طريقه باندې کېدلای سي که طاعت وي، که د الله په لاره کې جنګ وي، که امربالمعروف او نهي عن المنکر وي، که تحصيل د علم وي او که نور شيان وي...

څوک چې غواړي لوړ علمي استعداد ولري لومړی بايد ډېر زيار وباسي؛ عرب شاعر وايي: بقدر الکد تکتسب المعالي   ومن طلب العلي سهر الليالي. يعني د زيار په اندازه لوړي مرتبې  لاسته راوړلای سې، او هرڅوک چې د لوړي مرتبې طلب کوي بايد شپې روڼي کړي.

د علم لپاره بل زيار دا دی چې انسان په خپل علم باندې عمل وکړي ځکه عمل د علم او پوهي ډېر والي ته نوره هم لاره آوار وي.

عمر بن عبدالعزيز رحمه الله فرمايي:

إنما قصّر بنا عن علم ما جهلنا تقصيرنا في العمل بما علمنا، ولو عملنا ببعض ما علمنا، لأورثنا علما لا تقوم به أبداننا. [التفسير المنير]

ژباړه: دا چې موږ د هغه شيانو علم نه لرو چې نه په پوهيږو سبب يې دا دی چې موږ په هغه څه چې پوهيږو سم عمل نه دی کړی، که موږ په يوڅه د هغه علم عمل کړی وای چې موږ يې لرو نو موږ ته به داسي علم راکول سوی وای چې زموږ بدنونو نه سو ټينګولای.

نو د علم په لاره کې زيار ايستل انسان ته استقامت ورکوي چې شيطان، نفس او منفي ګرايي ټوله ورڅخه ختميږي او د دې تر څنګ چې انسان په ځان باندې باور پيدا کوي يو قسم خوندور لذت ورته حاصليږي چې نور هم دی و تحصيل ته تشويقوي.

خپل نيت صفا کول او خپل کوښښونه د الله پاک لپاره ګرځول د دې سبب جوړېږي چې پر انسان دي د الله پاک لخوا معنويات نازل سي او الهامات دي ورته وسي چې يقينا استعداد او حافظه به يې دواړه قوي کېږي.

او په علم باندې عمل کول يو ډول تکرار دی او د علمي قوې لپاره سپورت دی چې د انسان استعداد ته د قوت او مطالعې مثبت چارچ ورکوي او ذهن يې ورباندې تېزيږي.

ځینو علماو داسي هم لیکلي دي چې انسان په هره برخه کې د دین کوښښ کوي نو الله پاک به ورته خاص الهام کوي ځکه د هر عبادت لپاره ځانګړی الهام موجود دی.

دوام لري...

مولوي نورالحق مظهري

د استعداد لوړېدلو اسباب:(دويمه برخه)

دويم سبب: 

سالم محيط او ښه چاپېريال د انسان سره د استعداد په قوي کولو کې ډېره مرسته کوي؛ په دې معنی سره چې که انسان په داسي چاپېريال کې ژوند وکړي چې هلته ګناهونه نه کېږي، د انسان پر ذهن باندې روحي او فکري فشار نه راځي نو ارو مرو به په داسي محيط کې د انسان علمي استعداد وده کوي او جوړ استعداد به یې همداسي سالم پاتيږي او د انحطاط څخه به ژغورل کېږي.

الله تعالی فرمایي: ظَهَرَ الْفَسَادُ فِي الْبَرِّ وَالْبَحْرِ بِمَا كَسَبَتْ أَيْدِي النَّاسِ لِيُذِيقَهُمْ بَعْضَ الَّذِي عَمِلُوا لَعَلَّهُمْ يَرْجِعُونَ.[الروم 41]

ژباړه:ښکاره سو فساد په وچه او دريابونو کې په خاطر د هغو کارونو چې د خلکو لاسونو کړي دي د دې لپاره چې الله په دوی باندې وګالي جزاء د ځينو هغو اعمالو چې دوی کړي دي تر څو الله ته رجوع وکړي.

يعني د انسانانو د کارونو له وجهي په مځکه او دريابونو کې فساد ښکاره سوی دی. فساد عام دی که اقتصادي او مالي فساد وي که ځاني او معنوي فساد وي، که وچکالۍ راځي او برکتونه پورته کېږي دا هم فساد دی که ګمراهۍ، انحرافات او ناآرامۍ ډېريږي دا هم فساد دی، د استعداد ټيټ کېدل چې هم نا آرامي ده او هم سبب د انحراف کېږي دا هم فساد دی، خو هر ډول فساد چې وي سبب يې د انسانانو ناوړه کړه وړه دي.

نو که موږ غواړو د نورو فسادونو تر څنګ د استعداد د ټيټ كېدلو د فساد څخه هم ځانونه وساتو بايد خپل چاپېريال برابر کړو او د هر ډول ګناهونو او نافرمانيو څخه يې پاک کړو.

دا تجربه سوې خبره ده چې سالم محيط د انسان د طبيعت او استعداد په جوړېدلو کې ډېر مهم رول لري.

د چاپېريال خرابوالی لکه د انسان پر معنوياتو باندې چې منفي تأثير کوي همداسي په ښکاره بڼه هم د انسان پر ذهن باندې بده اغېزه کوي چې په نتيجه کې يې استعداد هم ورڅخه اغېزمن کېږي.

دوام لري...

مولوي نورالحق مظهري

د علمي استعداد لوړېدلو اسباب:(لومړی برخه)

لومړی سبب:
لومړی هغه شی چې د انسان علمي استعداد ورباندې ډېريږي تقوی او پرهيزګاري ده، ځکه په تقوی باندې د انسان زړه ته سکون او اطمينان راځي، کله چې زړه ته سکون راغی د انسان درک به هم ورسره راټوليږي چې په نتيجه کې پر هر شي تمرکز وکړي هغه به ښه زده کوي او سم به يې حفظ کوي، د الله تعالی ذکر کول چې د تقوی پيدا کېدلو يوه ذريعه ده الله تعالي يې په اړه فرمايي: أَلَا بِذِكْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ.[الرعد28] يعني خبر اوسئ چې د الله په ياد باندې زړونه آراميږي.

په دې خاطر چې د انسان ذهن بسيط دی په يو وخت کې ډېرو شيانو ته پاملرنه نه سي کولای نو چې څومره ذهن راټوليږي او د پاشل کېدلو څخه نجات مومي په هماغه کچه يې قوت او ادراک هم قوي کېږي چې دا خپله د استعداد د لوړېدلو معنی ده او په تقوی باندې د انسان ذهن د پاشل کېدلو څخه نجات موندلای سي.

بله خبره دا ده چې د نيکو اعمالو پر کولو باندې چې د تقوی يوه ذريعه ده الله پاک د ښه ژوند ورکولو وعده کړېده او فرمايي: مَنْ عَمِلَ صَالِحًا مِنْ ذَكَرٍ أَوْ أُنْثَى وَهُوَ مُؤْمِنٌ فَلَنُحْيِيَنَّهُ حَيَاةً طَيِّبَةً...[النحل97] يعني هر نارينه او ښځينه چې نيک عمل وکړي په داسي حال کې چې دی مؤمن وي زه به ورته پاک (ښه) ژوند ورکوم.

علامه ابن کثير رحمه الله د دې آيت په تفسير کې ليکلي دي: د ښه ژوند څخه مراد هغه ژوند دی چې پر ټولو راحتونو او أسانتياوو باندې مشتمل وي.
او يقينا تر ټولو مهمه آسانتيا ښه ذهن او لوړ استعداد دی نو چې څوک نيک اعمال تر سره کړي او تقوی تر لاسه کړي د نورو راحتونو تر څنګ چې الله پاک به يې ورکوي د ښه استعداد څخه به يې هم برخمن کړي.

همدا راز د ګناه نه کول چې د تقوی لپاره بله ذريعه ده د انسان د استعداد لوړولو لپاره ډېر مهم سبب دی؛ يعني کوم خلک چې د ګناه څخه ځانونه ساتي د هغوی به استعداد نسبت و هغه خلکو ته چې ګناه کوي ډېر قوي وي.
امام شافعي رحمه الله ته دا وينا منسوبه ده چې:
شَكَوْتُ اِلَي وَكِيْعٍ سُوْءَ حِفْظِي
فَاَوصَانِي اِلَي تَركِ المَعَاصِي
فَاِنَّ العلْمَ نُورٌمّنْ اِلَــهٍ
وَنُـورُاللهِ لاَيُعطَ لِعَـاصِي
ژباړه: ما خپل استاد وکيع ته د حافظې د بدوالي شکايت وکړ، هغه راته د ګناه پرېښودلو توصيه وکړه، ځکه علم د الله تعالی لخوا يو نور دی او د الله تعالی نور وګناهکاره انسان ته نه ورکول کېږي.

همدا راز د ګناه کول د دې لامل جوړېږي چې انسان دي د ډېر سخت او تنګ ژوند سره مخامخ سي چې طبعا پر استعداد به يې هم منفي تأثير ايږدي، د هغه چا په اړه چې د الله تعالی د ذکر څخه مخ اړوي الله پاک فرمايي: وَمَنْ أَعْرَضَ عَنْ ذِكْرِي فَإِنَّ لَهُ مَعِيشَةً ضَنْكًا وَنَحْشُرُهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ أَعْمَى.[طه 124] ژباړه: څوک چې زما د ياد څخه مخ واړوي د هغه لپاره به ډېر تنګ ژوند وي او د قيامت په ورځ به يې موږ ړوند را حشر کوو.

د الله تعالی د ذکر پرېښودل چې د تقوی ختمېدلو يوه ذريعه ده د دې سبب جوړېږي چې انسان دي د ناوړه ژوند او خراب حالت سره مخامخ سي چې د استعداد ضعيف کېدل او استعداد د لاسه ورکول هم د خراب ژوند او ناوړه حالت يوه برخه ده.

پورته استدلال ته په کتو سره موږ وينو چې په تاريخ کې مسلمان پوهان او د استعداد خاوندان د څومره ډېري او لوړي تقوی خاوندان وه چې يقينا همدغه تقوی وه چې د نورو سببونو تر څنګ د دوی د لوړ استعداد سبب جوړ سوی وو.
تقوی غوره کړئ ترڅو ښه استعداد او قوي حافظه تر لاسه کړئ!
دوام لري...
مولوي نورالحق مظهري