عجبه خوندور متل دی!

نن مي د يوې رخشې پر شا لاندي فارسي متل وليدی چي ليکلی يې وو:
آدمهای اين روزگار چنين اند
با گرگ بره ميخورند با چوپان گريه می کنند.
يعني ددې زمانې خلګ داسي دي چي د شرمښ سره پسه خوري او د چوپان سره بيا ژاړي.
يعني د اوس زمانې خلګ داسي منافق طبيعته دي چي ستا او ستا د دښمن دواړو سره رابطه لري، ستا پر ضد ستا د دښمن سره مرسته کوي او تا ته تاوان رسوي خو ستا سره بيا په ښکاره ځان دوست او خوا خوږی معرفي کوي او مخي ته چاپلوسي کوي.
داسي خلګ په اصل کي هغه بې ارزښته او بې اعتباره انسانان دي چي تر هر شي ډېر خپلي شخصي ګټي ورته مطرح دي ځکه نو داسي خلګ د ديانت، اخلاقو، حياء، انسانيت، بشرپالني او فطرت څخه خلاص دي.
د داسي خلګو څخه ټولني ته هيڅ ګټه نسي رسېدلای او نه هم د کوم اصولي چوکاټ سره داسي خلګ برابريږي ځکه چي دوی د هر چا د دوکه کولو او خطا ايستلو کوښښ کوي او چي په هر ډول وي ځان خپل ناوړه هدف ته رسوي.
که د داسي خلګو تاريخ ته ځغلنده کتنه وکړو دا به راته ثابته سي چي دوی د بشر په ګټه نه کوم نظام ته خدمت کړی، نه يې کومه ټولنه د اصلاح لوري ته بيولې، نه يې د کوم مظلوم د خلاصون لپاره هڅي کړي، نه يې د کوم فساد پر ضد مبارزه کړې او نه يې د انسانانو د ښېرازۍ لپاره کوم د پام وړ ګام پورته کړی.
د داسي خلګو سره به ډېر پام کوو او د ټولني ټول قشرونه به يې د فريب او ښکار څخه ساتو.
مولوي نورالحق مظهري   

سم کار کول د الله تعالی خوښيږي:

ژباړه: د عائشې رضي الله عنها څخه روايت دی چي رسول الله صلی الله عليه وسلم وفرمايل: د الله تعالی دا خوښيږي چي کله يو څوک ستاسي يو کار کوي نو ټينګ کار وکړي.
يعني کله چي تاسي کوم کار کوی نو سم او پوره يې وکړئ ځکه چي د الله تعالی سم کار کول خوښيږي.
کار کول عام دی که د انسان خپل شخصي کار وي او که د بل چا لپاره يې كوي او يا کوم دولتي او رسمي کار وي؛ هر کار چي کوي بايد يې سم وکړي او تر سر يې وانړوي ځکه سم کار کول د الله تعالی خوښيږي.
عَنْ عَائِشَةَ، أَنَّ النَّبِيَّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ النَّبِيَّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: إِنَّ اللهَ تَبَارَكَ وَتَعَالَى يُحِبُّ إِذَا عَمِلَ أَحَدُكُمْ عَمَلًا أَنْ يُتْقِنَهُ.[شعب الايمان۴۹۲۹]
مولوي نورالحق مظهري

طبيعتي في الصداقة / My nature in friendship

في الصداقة أتنفر كثيرا من الكذب وعدم الكفاءة ، و أي صديق مخلص ثبت اخلاصه فأدعمه بكل معنى و جميع الجهات وأدافع عنه في الوجود والغياب كليهما.

أنا لا أقبل كلام أي شخص عن صديقي و من كان مخالف صديقي فأحسبه مخالف نفسي.

و إن لم تكن الصداقة عقد قرابة ، لكنني أراها عقد قرابة ، لهذا أتحمل على نفسي كل شيئ ولكنني لا أتخطى صديقي بأي حال من الأحوال.

أحب الإيثار أمام صديقي ، لهذا أحسب تقدم صديقي تقدم نفسي و خسارة صديقي خسارة نفسي.

كلمة صديق مقرب واحد أكثر موثوقية لي من كلمات مائة شخص ، لکن ليس بسبب عدم الثقة علی المسلمين الآخرين ، ولكن بسبب الإيمان بثقة الصدیق.

أنا لا أقوم بتكوين صداقات بغرض قطعها بعد الوصول إلى الهدف ، بل أظنها ضرورة للحياة ، لذلك سأحفظ الصداقة مع الأصدقاء ما دمت على قيد الحياة.

أنا لا أعطي مكانًا للأنانية في الصداقة ، لأنني لا أعتبر نفسي أعلى من أي صديق ، لكنني أرى نفسي كصديقي.

أنصح صديقي علانية بالإصلاح، وما أحبه لنفسي، أحبه لصديقي و ما لا أحبه لنفسي لا أحبه لصدیقي.

مولوي نورالحق مظهري

My nature in friendship:

In friendship, I repel a lot of lies and incompetence, and any sincere friend whose sincerity is proven, I support him in every sense and from all sides, and I defend him in both presence and absence.

I do not accept anyone's words about my friend, and whoever opposes my friend, I consider him to be contrary to myself.

And if friendship is not a kinship contract, but I see it as a kinship contract, that is why I bear everything on myself, but I do not cross my friend in any way.

I love altruism in front of my friend, that's why I count my friend's progress as my own progress and my friend's loss as my own loss.

The word of one close friend is more reliable than the words of a hundred people, but not because of the distrust of other Muslims, but because of the belief in the trust of a friend.

I do not make friends for the purpose of cutting them off after reaching the goal, rather I think they are a necessity of life, so I will keep friendship with friends as long as I live.

I do not give place to selfishness in friendship, because I do not consider myself higher than any friend, but I see myself as my friend.

I openly advise my friend to reform, and what I like for myself, I like for my friend, and what I don't like for myself, I 

don't like for my friend.

Mawlavi Noorul haq Mazhari

د ځيرک او هوښيار انسان ځيني نښي:(دويمه برخه)

په تېره ليکنه کي مو د ځيرکو انسانانو ځيني نښي ذکر کړې دا دی په دې ليکنه کي يې ځيني نوري نښي درسره شريکوو الله تعالی دي وکړي چي ګټوري تمامي سي.

۷ – د هيچا تر منفي تأثير لاندي نه راتلل:
ځيرک انسان هيڅوخت د چا تر منفي تأثير لاندي نه راځي ځکه چي ځيرک انسان د فکري استقلال له کبله چي لري يې په هر شي کي ځان ته خپلواک موقف لري او هيڅوک يې نسي خطا ايستلای.

۸ – د پوهي سره مينه او د پوهي لپاره زيار:
ځيرک انسان تل د پوهي سره مينه لري او په هره برخه کي د پوهي لپاره زيار باسي تر څو نوي معلومات حاصل کړي له همدې امله تاسي وينی چي ځيرک انسانان تل د ګڼو شيانو په اړه ډېري پوښتني مطرح کوي.

۹ – منطقي فکر کول او د احساساتو له مخې قضاوت کولو څخه ډډه:
ځيرک انسان د هر شي په اړه منطقي فکر کوي او د احساساتو له مخي پر شيانو او کسانو قضاوت نه کوي ځکه چي ځيرک انسان ته د هر شي پوره حل، د خبرو واقعي ځای او د نورو انسانانو د احساساتو درک مهم وي چي هغه په منطقي فکر او د خپلو احساساتو په کنټرول باندي کيږي او دا ځانګړنه الله تعالی یواځي ځيرکو انسانانو ته ورکړېده.

۱۰ – د خاموشۍ او آرامۍ سره مينه:
ځيرک خلګ د زياتو خبرو کولو تمايل نه لري، ځکه چي دوی د هر چا سره د خبرو کولو په وخت کي ډېر فکر کول غوره کوي او د هر چا پوښتني ته مناسب جواب وايي، له همدې امله په خبرو کي ډېر تکړه وي او په ډېر عميق فکر د هري خبري ريښې ته ځان رسوي.
ځيرک خلګ کوښښ کوي د اړتيا په اندازه خبري وکړي تر څو د هيچا وخت ضايع نکړي او تر فضولو او بې ځايه خبرو چوپ کښېناستل خوښوي.

۱۱ – د ټولنيزو اړيکو سره مينه او ډېره ملګرتيا:
ځيرک خلګ تل کوښښ کوي چي د اړتيا سره سم د خلګو سره ټولنيزي اړيکي ولري او په ټولنه کي د پوهانو سره ډېري ملګرتياوي وپالي له همدې امله د ځيرکو انسانانو خدمات ژر رسنيز کيږي، خلګ ژر ورڅخه متأثير کيږي او نا اهله کسان ډېره بې ځايه عقده ورسره کوي.

۱۲ – د فصيحي او کلاسيکي ژبي غوره کول:
ځيرک خلګ تل کوښښ کوي چي په خبرو کولو کي فصيحه ژبه وکاروي تر څو هر څوک يې په خبرو پوه سي او د آينده لپاره يې خبري د تېروتني څخه خوندي وي، په پخوا کي به عربو خپل ماشومان د پيدا کېدلو وروسته داسي ځای لېږل چي هلته فصيحه عربي زده کړي تر څو په آينده کي يې افهام او تفهيم برابر وي او دا به يې د نبوغ په لور لومړی مهم ګام بلی.

۱۳ – په چټکۍ سره د سختو عباراتو او معادلاتو حل:
ځيرک انسانان ددې تر څنګ چي د سختو عباراتو او په رياضياتو او حساب کي د مغلقو معادلاتو د حل سره مينه لري په چټکۍ سره يې د حل وړتيا هم لري.

۱۴ - د نورو سره خواخوږي:
د ځيرکتيا د مهمو نښو څخه يوه نښه د خپل شاوخوا خلګو (عاطفي هوښيارتيا) ته پاملرنه او د هغوی سره خواخوږي ده ترڅو دوی د نورو خلګو په انديښنو پوه سي، هغوی ته په هره برخه کي ډاډ ورکړي او د هغوی له تجربو څخه زده کړي وکړي.

۱۵ - په سپکاويو او خرافاتو باندي باور نه درلودل:
هوښيار او ځيرک خلک په افسانواو خرافاتو باندي باور نه کوي او غير منطقي افواهاتو ته ارزښت نه ورکوي کوم شيان چي ناپوه او کم استعداده خلګ باور ورباندي لري ځکه چي ځيرک خلګ تل د واقعيتونو او نوو منطقي نظرونو په لټه کې وي له همدې امله دوی ته اشخاص مهم نه وي بلکي دوی ته علمي استدلال، واقعي ثبوت، عقلي احتمال او شرعي لاسوند مهم وي.
اجمالي منبع: اطلس المعرفة ویب پاڼه
ليکنه: مولوي نورالحق مظهري

د ځيرک او هوښيار انسان ځيني نښي:

آيا غواړی د ځان او د نورو د ځراکت او هوښيارۍ په نښو خبر سی؟ آيا غواړی داسي څه زده کړی چي په عملي کولو يې انسان د هوښيارانو په کتار کي شمېرل کيږي؟ او آيا غواړی په خپل کسب ځان او نورو ته د ځراکت تعليم ورکړی؟ که يې غواړی نو لاندي ليکنه په غور ولولئ.

هوښياري او ځراکت هغه غير معمولي الهي ډالۍ ده چي پر انسانانو په مختلفو تناسبونو د الله تعالی له لوري لورول سوې او په مستقيم ډول زموږ د ژوند پر ډول، زموږ پر راتلونکې او زموږ د فکر کولو پر طريقې اغيزه لري ځکه نو هر څوک غواړي د هوښيارۍ او ځراکت له مهمو نښو ځان خبر کړي او خوند ورڅخه واخلي.

که څه هم په نسبي ډول په ځراکت او هوښيارۍ کي ژنيتيکي او ارثي فکتور رول لري خو بيا هم ډېر داسي ترلاسه کېدونکي مهارتونه او ځانګړتياوي سته چي د انسانانو پر ځراکت او هوښيارۍ اغيزه کوي او که چيري په سمه توګه و کارول سي ممکن د ځراکت او هوښيارۍ  کچه ورسره لوړه سي.

مهمه پوښتنه چي ډېری خلګ يې مطرح كوي د هغي طريقې په شاوخوا را ګرځي چې موږ يې په مټ د انسان ځراکت او ټنبلي پېژندلای سو او دا چي آيا تر ځراکت پوري ځيني نښي تړاو لري او که يا؟ ددې پوښتني په جواب کي بايد ووايو چي پدې اړه ډېر مطالعات سوي او داسي ځانګړي صفتوته تشخيص سوي چي شتون يې د انسان د ځراکت او هوښيارۍ ښکارندويي کوي د بېلګي په ډول:

۱ – د نورو خلګو خبرو ته غوږ نيول او پر خبرو تمرکز:

ځيرک او هوښيار خلګ د عادي انسانانو څخه ځکه بېل وي چي دوی په تمرکز او يادښت کي ډېر قوت لري ځکه چي دوی تل د هغه چا پر خبره سم غوږ نيسي چي د دوی سره خبري کوي تر څو د هغوی څخه نوي او تازه معلومات ترلاسه کړي.

يعني د نورو انسانانو پر خبرو سم غوږ نيول او د هغوی خبرو ته ښه متوجه کېدل د ځراکت او هوښيارۍ نښه ده.

۲ – نوښتګرو او تکړه خلګو ته ځانونه نژدې کول:

ځيرک او هوښيار خلګ تل ځانونه و نوښتګرو او تکړه انسانانو ته نژدې کوي او د هغو خلګو سره ملګرتيا غوره کوي چي د سالم فرهنګ او خلاقيت څخه ګټه پورته کوي بلکي داسي خلګو ته ډېر ارزښت ورکوي ځکه نو کوښښ کوي خپل وخت د داسي خلګو سره په ملتيا کي تېر کړي.

۳ – پر ځان نيوکه کول او نيوکه منل:

د هوښيار او ځيرک انسان بله مهمه نښه دا ده چي خپله تېروتنه ژر درک کوي او د تېروتني په وخت کي ځان ته ملامتيا متوجه کوي او تل د هغو لارښوونو پسې ګرځي چي دی سمي لاري ته راګرځوي، همداسي که څوک نيوکه ورباندي کوي د هغه نيوکي ته پوره غوږ نيسي او مننه ورڅخه کوي.

۴ – د هر ډول شرايطو سره سمون:

ځيرک انسان ددې توان لري چي ځان د هر ډول هغو سختو شرايطو سره برابر کړي چي پر ده باندي راځي همداسي د ناڅاپي او غير مترقبه حالاتو د راتګ په وخت کي خپلو پلانونو ته تغيير ورکولای سي او خپله مطلوبه نتيجه لاس ته راوړلای سي.

۵ – چټکه زده کړه:

ځيرک انسان د تيز درک او قوي حافظې درلودلو له کبله هر شی ډېر ژر زده کوي او په حافظه کي ذخيره سوي معلومات په چټکۍ سره نورو ته د انتقال لپاره آماده کولای سي.

۶ – د ستونزو د حل استعداد:

ځيرک انسان ددې وړتيا لري چي د ستونزو سره مخامخ سي او د لاملونو د تحليل او مطالعې وروسته هره ستونزه په مناسب ډول حل کړي.

دوام لري.... 

اجمالي منبع : اطلس المعرفة ويب پاڼه.

ليکنه: مولوي نورالحق مظهري

درې مهم خصلتونه:

ژباړه: وهيب مکي وايي: په کوم انسان کي چي درې عادته نه وي نو د هغه عمل ته هيڅ اعتبار نه ورکول کيږي: تقوی چي دی د حرامو شيانو څخه وساتي، نرمي چي په هغه باندي بې عقل دفعه کړي او اخلاق چي په هغه باندي د خلګو سره ګزاره وکړي.

يعني کوم انسان چي لاندي درې عادتونه ونلري د هغه اعمالو ته هيڅ اعتبار نسته:

۱ – دومره تقوی ونلري چي په هغه باندي ځان د حرامو او ناروا شيانو څخه وساتي.

۲ – دومره نرمي او حلم ونلري چي په هغه باندي بې عقل انسان د ځان څخه دفعه کړي او و يې شړي.

۳ – دومره اخلاق ونلري چي په هغه باندي د خلګو سره ګزاره او سازش وکړي.

عَنْ وُهَيْبٍ الْمَكِّيِّ، قَالَ: مَنْ لَمْ يَكُنْ فِيهِ ثَلَاثُ خِلَالٍ فَلَا يَعْتَدَّنَّ بِعَمَلِهِ: وَرَعٌ يَحْجِزُهُ عَنِ الْمَحَارِمِ، وَحِلْمٌ يَرُدُّ بِهِ السَّفِيهَ، وَخُلُقٌ يُدَارِي بِهِ النَّاسَ.[شعب الايمان۸۰۶۷]

مولوي نورالحق مظهري 

د اسلامي ثقافت ځانګړتياوي:

اسلامي ثقافت هغه ځانګړتياوي لري چي نور ثقافتونه يې نلري، داسي ځانګړتياوي چي د اسلامي ټولني په جوړولو، شموليت، د هري زمانې لپاره يې صلاحيت او د نويو پيښو او ستونزو په مقابل کي يې په کامياب کېدلو کي پوره أهميت او رول لري چي مهمي ځانګړتياوي يې په لاندي ډول دي:
۱ – ربانيت او للهيت: اسلامي ثقافت داسي قانون او داسي تګلاره ده چي د رب له لوري انسانانو ته را لېږل سوېده په دې معنی سره چي د اسلامي ثقافت اصلي مصدر او مرجع اسلامي شريعت دی چي د قرآن، سنت او شرعي اصولو څخه جوړ دی کوم چي د الله پاک له لوري مسلمانانو ته را استول سوی او منل سوی دين دی الله پاک فرمايي: إِنَّ الدِّينَ عِنْدَ اللَّهِ الْإِسْلَامُ.[ آل عمران ۱۹]
ژباړه: یقينا چي معتبر دين د الله تعالی په نزد اسلام دی.
همدا راز فرمايي: وَمَا يَنْطِقُ عَنِ الْهَوَى * إِنْ هُوَ إِلَّا وَحْيٌ يُوحَى.[النجم ۳ – ۴ ]
ژباړه: رسول الله صلی الله علیه وسلم د ځانه څخه خبري نه کوي، دا قرآن ندی مګر وحي دي په ورته کيږي.
له همدې امله دی چي اسلامي ثقافت د هر لحاظه خود کفاء دی او د نورو ثقافتونو څخه امتيازي بېل او جلا دی نور ثقافتونه خو د بشري وضعي قوانينو څخه جوړ دي چي ډېري نيمګړتياوي لري او هيڅ وخت ستونزو ته پوره جواب نسي ويلای او هيڅه ټولنه ورباندي سمه نسي جوړېدلای خو اسلامي ثقافت د إنساني ژوند د ټولو برخو ضامن او جواب ويونکی دی.

۲ – عالميت او نړيوالتوب: د اسلامي ثقافت بله ځانګړتيا دا ده چي د ټوله عالم لپاره را استول سوی قانون دی ټوله انسان پر يوه فکر او يوې ايديالوژۍ باندي سره راټولوي په اسلامي ثقافت کي قوميت، سيمه، پيسې، نسلونه او نور د انساني ټولني وېشونکي او تقسيمونکي د هيڅ امتياز او اصالت معيار نسي جوړېدلای تنها شی چي په اسلامي ثقافت کي د اصالت او امتياز معيار دی هغه تقوی او پرهيزګاري ده لکه څنګه چي الله پاک فرمايي: يَآأَيُّهَا النَّاسُ إِنَّا خَلَقْنَاكُمْ مِنْ ذَكَرٍ وَأُنْثَى وَجَعَلْنَاكُمْ شُعُوبًا وَقَبَایلَ لِتَعَارَفُوا إِنَّ أَكْرَمَكُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقَاكُمْ إِنَّ اللَّهَ عَلِيمٌ خَبِيرٌ.[الحجرات ۱۳] ژباړه: ای انسانانو موږ تاسي د نارينه او ښځينه څخه پيدا کړي یاست او تاسي مي ډلي او قومۍ ګرځولي یاست تر څو يو بل سره وپېژنی، یقینا چي ستاسو باعزته د الله په نزد ډېر پرهيزګاره ستاسي دی، یقینا چي الله ډېر عالم او ډېر خبر دی.
له همدې امله رسول الله صلي الله عليه وسلم قوميت غندلی دی او فرمايي: مَنْ قُتِلَ تَحْتَ رَايَةٍ عُمِّيَّةٍ يَدْعُو عَصَبِيَّةً أَوْ يَنْصُرُ عَصَبِيَّةً فَقِتْلَةٌ جَاهِلِيَّةٌ.[صحيح مسلم 4898] ژباړه: څوک چي د قوميت تر بیرغ لاندي مړ سي پداسي حال کي چي دی قوميت ته بلنه ورکوي او یا د قوميت مرسته کوي نو هغه د جاهلیت پر مرګ مړ سوی دی.
او بل لوی دليل پر دې باندي چي اسلامي ثقافت نړيوال دين دی او د ټولو انسانانو لپاره دی دادی: چي اسلام د داسي انسانانو لخوا پخش سوی او نشر سوی دی چي يو قوم نه وه بلکي د مختلفو ځايونو او مختلفو قومونو څخه وه خو تنها پر کلمې د توحيد سره راټول وه چي دا خپله پر نړيوال توب د اسلام ښکاره دلالت کوي.

۳ – شموليت او ټولنيزوالی: اسلامي ثقافت د انساني ژوند د ټولو برخو لپاره شامل دين دی او هيڅ داسي برخه نسته چي اسلام دي د هغه لپاره قانون او تګلاره ونلري لکه الله پاک چي فرمايي: وَنَزَّلْنَا عَلَيْكَ الْكِتَابَ تِبْيَانًا لِكُلِّ شَيْءٍ وَهُدًى وَرَحْمَةً وَبُشْرَى لِلْمُسْلِمِينَ.[النحل ۸۹]. ژباړه: موږ پر تا باندي کتاب نازل کړی دی چي بيان کوونکی د هر شي دی او هدایت دی او رحمت دی او زېری دی مسلمانانو لپاره.
اسلامي ثقافت پدې باندي توانيدلی دی چي د انسان روح او جسد، فردي ژوند او ټولنيز ژوند او دنيا او آخرت سره برابر کړي او په هره برخه کي يې د سمون لپاره انسان ته پوره لارښونه وکړي لکه څنګه الله پاک فرمايي: وَابْتَغِ فِيمَا آتَاكَ اللَّهُ الدَّارَ الْآخِرَةَ وَلَا تَنْسَ نَصِيبَكَ مِنَ الدُّنْيَا وَأَحْسِنْ كَمَا أَحْسَنَ اللَّهُ إِلَيْكَ وَلَا تَبْغِ الْفَسَادَ فِي الْأَرْضِ إِنَّ اللَّهَ لَا يُحِبُّ الْمُفْسِدِينَ.[القصص ۷۷] ژباړه: د آخرت غوښتنه وکړه په هغه مال کي  چي الله پاک تاته درکړی دی (د الله په لاره کي يې مصرف کړه) او ددنيا لپاره خپله برخه هم مه هېروه او نيکي وکړه لکه الله چي ستا سره نيکي کړېده او په مځکه کي فساد مکوه یقينا چي الله فساد کوونکي نه خوښوي.

۴ – وسطيت او مینځ لاري توب: د اسلامي ثقافت که عقيدوي برخه ده اوکه عملي برخه په ټولو کي توسط او مينځ لاري ده په اسلامي ثقافت کي افراط او تفريط ته هيڅ ځای نسته لکه څنګه چي الله پاک فرمايي: إِنَّ هَذَا الْقُرْآنَ يَهْدِي لِلَّتِي هِيَ أَقْوَمُ وَيُبَشِّرُ الْمُؤْمِنِينَ الَّذِينَ يَعْمَلُونَ الصَّالِحَاتِ أَنَّ لَهُمْ أَجْرًا كَبِيرًا.[الإسراء ۹] ژباړه: یقينا چي قرآن لارښوونه کوي د هغي لاري لپاره چي منځنۍ ده او زېری ورکوي هغو مؤمنانو ته چي صالح اعمال کوي دا چي ددوی لپاره به لويه مزدوري وي.

۵ – واقعيت او اصالت: په اسلامي ثقافت کي هر څه پر حقيقت او واقع باندي بناء دي تخيلاتو او تمثيلاتو ته په اسلامي ثقافت کي ځای نسته په هره برخه کي د انسان فطرت او توان په نظر کي نيول سوی دی په اسلام کي په هيڅ د اسي شي باندي تکليف نسته چي هغه دي د انسان د توان څخه وتلی او بهر وي.

۶ – استمراريت: اسلامي ثقافت دوامداره او د تل لپاره يوه تګلاره او دين دی او تر قيامته پوري به دوام لري ځکه هغه پر سالمي عقيدې باندي ولاړ دی او سالمه عقيده نه تر وخت تيريږي او نه هم په تيريدلو د زمانې تغيير کوي.

ليکوال: مولوي نورالحق مظهري

۴ – وسطيت او مینځ لاري توب: د اسلامي ثقافت که عقيدوي برخه ده اوکه عملي برخه په ټولو کي توسط او مينځ لاري ده په اسلامي ثقافت کي افراط او تفريط ته هيڅ ځای نسته لکه څنګه چي الله پاک فرمايي: إِنَّ هَذَا الْقُرْآنَ يَهْدِي لِلَّتِي هِيَ أَقْوَمُ وَيُبَشِّرُ الْمُؤْمِنِينَ الَّذِينَ يَعْمَلُونَ الصَّالِحَاتِ أَنَّ لَهُمْ أَجْرًا كَبِيرًا.[الإسراء ۹] ژباړه: یقينا چي قرآن لارښوونه کوي د هغي لاري لپاره چي منځنۍ ده او زېری ورکوي هغو مؤمنانو ته چي صالح اعمال کوي دا چي ددوی لپاره به لويه مزدوري وي.

۵ – واقعيت او اصالت: په اسلامي ثقافت کي هر څه پر حقيقت او واقع باندي بناء دي تخيلاتو او تمثيلاتو ته په اسلامي ثقافت کي ځای نسته په هره برخه کي د انسان فطرت او توان په نظر کي نيول سوی دی په اسلام کي په هيڅ د اسي شي باندي تکليف نسته چي هغه دي د انسان د توان څخه وتلی او بهر وي.

۶ – استمراريت: اسلامي ثقافت دوامداره او د تل لپاره يوه تګلاره او دين دی او تر قيامته پوري به دوام لري ځکه هغه پر سالمي عقيدې باندي ولاړ دی او سالمه عقيده نه تر وخت تيريږي او نه هم په تيريدلو د زمانې تغيير کوي.

ليکوال: مولوي نورالحق مظهري

۴ – وسطيت او مینځ لاري توب: د اسلامي ثقافت که عقيدوي برخه ده اوکه عملي برخه په ټولو کي توسط او مينځ لاري ده په اسلامي ثقافت کي افراط او تفريط ته هيڅ ځای نسته لکه څنګه چي الله پاک فرمايي: إِنَّ هَذَا الْقُرْآنَ يَهْدِي لِلَّتِي هِيَ أَقْوَمُ وَيُبَشِّرُ الْمُؤْمِنِينَ الَّذِينَ يَعْمَلُونَ الصَّالِحَاتِ أَنَّ لَهُمْ أَجْرًا كَبِيرًا.[الإسراء ۹] ژباړه: یقينا چي قرآن لارښوونه کوي د هغي لاري لپاره چي منځنۍ ده او زېری ورکوي هغو مؤمنانو ته چي صالح اعمال کوي دا چي ددوی لپاره به لويه مزدوري وي.

۵ – واقعيت او اصالت: په اسلامي ثقافت کي هر څه پر حقيقت او واقع باندي بناء دي تخيلاتو او تمثيلاتو ته په اسلامي ثقافت کي ځای نسته په هره برخه کي د انسان فطرت او توان په نظر کي نيول سوی دی په اسلام کي په هيڅ د اسي شي باندي تکليف نسته چي هغه دي د انسان د توان څخه وتلی او بهر وي.

۶ – استمراريت: اسلامي ثقافت دوامداره او د تل لپاره يوه تګلاره او دين دی او تر قيامته پوري به دوام لري ځکه هغه پر سالمي عقيدې باندي ولاړ دی او سالمه عقيده نه تر وخت تيريږي او نه هم په تيريدلو د زمانې تغيير کوي.

ليکوال: مولوي نورالحق مظهري

د دريو شيانو درې تاوانونه:

ژباړه: د علي رضي الله عنه څخه روايت دی چي ما د رسول الله صلی الله عليه وسلم څخه واورېدل چي ويل يې: د چا چي غمونه ډېر سي بدن به يې ناروغ سي، د چا چي اخلاق بد سي ځان ته به عذاب ورکړي او څوک چي د خلګو سره لانجې کوي د هغه ځوانمردي به له مينځه ولاړه سي او عزت به يې ختم سي.

توضيح: يعني د غمونو د ډېروالي په سبب د انسان په بدن کي ناروغي پيدا کيږي او بد اخلاقه انسان ځان ته خپله عذاب ورکوي ځکه چي د بد اخلاقۍ په سبب چي دی د کومو ستونزو سره مخامخ کيږي ټول يې له خپله لاسه دي او څوک چي د خلګو سره شخړي او لانجې کوي د هغه ځوانمردي او اتلولي به له مينځه ځي او عزت به يې هم په خلګو کي ختم سي.

عَنْ عَلِيٍّ، قَالَ: سَمِعْتُ رَسُولَ اللهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ، يَقُولُ: مَنْ كَثُرَ هَمُّهُ سَقُمَ بَدَنُهُ، وَمَنْ سَاءَ خُلُقُهُ عَذَّبَ نَفْسَهُ، وَمَنْ لَاحَى الرِّجَالَ سَقَطَتْ مُرُوءَتُهُ، وَذَهَبَتْ كَرَامَتُهُ.[شعب الايمان۸۰۸۱]

مولوي نورالحق مظهري

د دښمن سره جګړه:

جګړه هغه عام مفهوم دی چي پر پر ډېرو مبارزو يې اطلاق کيږي او په نړۍ کي د ډېرو خلګو او فکرونو تر مينځ په ورځني ډول ګڼ شمېر جګړې پر مخ بيول کيږي.
جګړه لکه د نوم څخه يې چي يې ښکاري هغه تقابل او د يو بل په وړاندي درېدل دي چي هر يو يې د خاصي موخي لپاره او په خاصه طريقه سره پيلوي او پر مخ يې وړي.
دا انساني عارضه ده چي د ځان د بري او د دښمن د ناکامۍ لپاره په انسانانو کي ګڼ شمېر جګړې سوي او لا هم کيږي او هر څوک ددې کوښښ کوي چي په هره ذريعه وي د خپل دښمن د ځپلو له لاري ځان خپل هدف ته ورسوي چي تر ټولو مشهوره او عمومي جګړه د حق او باطل تر مينځ ده چي د بشريت د پيدايښت څخه بيا تر قيامت پوري به دام ولري.
حق او باطل  تر خپل مينځ ډېري جکړې کړي او لا يې هم کوي؛ فزيکي او وسلواله جګړه، فرهنګي او کلتوري جګړه، فکري جګړه، مالي او اقتصادي جګړه او سياسي جګړه د جګړې  هغه مشهوري کتګورۍ دي چي په سيمه ايزه او نړيوال کچه د حق او باطل تر مينځ په مختلفو ډګرونو کي جريان لري.
اهل باطل تل د اهل حق د مغلوب کولو لپاره پورته جګړې په مختلفو طريقو او نيرنګونو سره رواني ساتلي وي تر څو د حق مخنيوی وکړي، د غځېدلو مخه يې ونيسي او بالآخره د اهل حق د ورک کولو په واسطه يې بيخي له مينځه يوسي خو ددې مقابل کي اهل حق هم کرار نه دي کښېناستلي بلکي د يادو جګړو په ټولو ډګرونو کي يې د اهل باطل په وړاندي مبارزه کړېوي، د هغوی پلانونه يې شنډ کړي وي او حق يې د سکتګۍ او زوال څخه ژغورلی وي.
خو ددې لپاره چي د اهل حق مبارزه سل په سلو کي نتيجه ورکړي او اهل باطل ددې تر څنګ چي خپلو ناوړه موخو ته و نه سريږي بلکي د اهل حق په وړاندي د مبارزې روحيه په دوامداره ډول له لاسه ورکړي اهل حق بايد دوه مهم کارونه په پوره جديت سره ترسره کړي:
۱ – اهل حق بايد په هيڅ ډګر کي اهل باطل ته د ضعيف او بابيز په نظر و نه ګوري بلکي ددوی په وړاندي ډېره لويه او قوي آماده ګي ونيسي او د يادو جګړو هري برخي ته معتقد او مسلکي کسان وروزي تر څو هم ځان وساتي او هم د دښمن مخه ونيسي.
۲ – اهل حق بايد ځانونه د دفاعي حالت څخه را وباسي او د بريدګر حالت غوره کړي ځکه چي دفاعي حالت هميشه د ضعف حالت وي او قهرماني يې لنډمهالې وي همداسي ډېری وختونه په دفاعي مبارزه باندي کڅه هم دښمن دفعه کيږي خو انسان خپلي اصلي موخي ته په آسانۍ نسي رسېدلای او ځان ته د دښمن څخه بياځلي احتمالي خطرونه له مينځه نسي وړلای ځکه نو دا ډېره مهمه ده چي اهل حق د يو خاص حکمت، مصلحت او ميکانيزم له مخي په فزيکي او نظامي جګړه کي، په فرهنګي او کلتوري جګړه کي، په فکري جګړه کي، په اقتصادي جګړه کي او په سياسي جګړه کي ځانونه د دفاعي حالت څخه وباسي او په ټولو برخو کي پر خپلو دښمنانو منظم او مرتب بريدونه پيل کړي.
د بريدونو د پيل څخه هدف هغه سطحي اړودوړ ندی بلکي په اوږدمهالي ډول مصحلتونو ته په پام د مبارزې فکرونه را ژوندي کول، د رجالو او ملتونو جوړول او چاپېريال عيارول دي چي په فردي او ټولنيز ډول يې د نظامونو په مرسته او رهبرۍ خلګ شروع کولای او غځولای سي.
مولوي نورالحق مظهري

د اسلامي ثقافت ارزښتونه:

شپږم ارزښت:
د اسلامي ثقافت په ويلو سره په انسان کي اسلامي ويښتوب پيدا کيږي چي په نتيجه کي دوست او دښمن پيژني، په کارونو کي اولويتونه پيژِني، اسلامي اخلاق پيژني، د انساني ارزښت په اندازه باندي پوهيږي، اسلامي ارزښتونه او شعائر پيژني، په ژوند کي د صبر او شکر په اهميت پوهيږي، الهي تقدير او حکمتونه پيژني، عدل او انصاف پيژني، حقايقو ته ځير کيږي او واقعيتونه پيژني.
ددې شيانو ثبوت کومه هوايي او اټکلي خبره نده بلکي د اسلامي ثقافت د محتوی او تجربو څخه ثابته سوې خبره ده او په هر وخت کي د نيکو ښوونکو او زده کوونکو شتون ددې خبري د ثبوت لپاره قوي دليل دی.
او دا معلومه خبره ده چي په کوم انسان کي پورته صفات پيدا سي هغه به په انسانيت کي کمال ته او په عقل کي لوړي درجې ته ورسيږي او د هغه مسلمان بېلګه او نمونه به سي چي موږ يې په مځکه کي د الله پاک نماينده او خليفه بللای سو.
همدا راز د يادو صفاتو خاوند ته موږ هغه انسان ويلای سو چي خپل خالق يې په سمه توګه پيژندلی او خپله بشري نيمګړتيا ورته سمه معلومه سوېده، ځکه د داسي انسان کړني او په ټولنه کي دده ژوند ددې خبري شاهدي ورکوي.
نو که څوک غواړي د يادو صفاتو خاوند سي، الله پاک او مؤمنان ورڅخه خوشحال سي او هر هوښيار يې په خپله خوله او قلم باندي و ستايي نو د اسلامي ثقافت زده کولو ته دي ارزښت ورکړي او په خپل ښوونيز نصاب کي دي په لويه کچه او زياد کيفيت باندي ځای کړي.
مولوي نورالحق مظهري

د اسلامي ثقافت ارزښتونه:

پنځم ارزښت:
په اسلامي ثقافت باندي په مسلمان کي د نورو کفري ثقافتونو سره د مقابلې روحيه پيدا کيږي؛ پدې خاطر چي تل اهل باطل او کفار د مسلمانانو د ګمراه کولو لپاره فکري او فرهنګي جګړې پر مخ باندي وړي او په اصطلاح هره جګړه د مسلمانانو د بې لاري کولو لپاره هر چيري په مختلفو طريقو سره شروع کوي، نو يواځنی شی چي مسلمان د کفري ثقافت او فرهنګ سره مقابلې ته هڅوي او آماده کوي هغه اسلامي ثقافت دی، اسلامي ثقافت مسلمان ودېته جوړوي چي د کفري فرهنګ سره مقابله وکړي او د ځان اصيل فرهنګ وساتي.
که تاريخ او روانو حالاتو ته وګورو نو دا به له ورايه راته معلومه سي چي د اسلامي هويت لپاره مبارزه او په اسلامي نړۍ کي د اسلامي فرهنګ دفاع هغه خلګو کړې او کوي يې چي په اسلامي تعليماتو باندي روزل سوي وي او په اسلامي روحيه باندي سمبال وي.
همدا راز دا هم ښکاره حقيقت دی چي په اسلامي هيوادونو کي د هيواد، اسلام او اسلامي ټولني سره هغه خلګو خيانت کړی وي چي د اسلامي تعليماتو دښمنان وي او يا هم په اسلامي تعليماتو کي د نورو په لمسون د مستقيم مسير څخه اووښتي وي او د شخصي منافعو او مادياتو لپاره يې  هر څه شا ته غورځولي وي.
په اسلامي تعليماتو باندي په انسان کي مثبت احساس پيدا کيږي، د انسان غيرت را پورته کيږي او په فکري لحاظ يې ويښتوب په برخه کيږي چي په نتيجه کي د رښتيني مسلمانۍ نمونه جوړيږي او د اسلامي ارزښتونو په دفاع کي هر ډول قربانۍ ته پوره آماده کيږي.
په اسلامي تعليماتو باندي سمبال انسان د اسلام دفاع، د شريعت تنفيذ، د اسلامي شعايرو احترام، د اسلامي عقيدې پر اساس ولاء اوبراء ته ژمنتيا، اسلامي ټولني ته خدمت او په ښوونيز نظام کي د اسلامي ثقافت عملي کول د ځان اساسي او ايماني دندي بولي او په هر وخت او حالت کي يې د عملي کولو لپاره کار کوي.
مولوي نورالحق مظهري

د اسلامي ثقاقت ارزښتونه:

څلورم ارزښت:
په اسلامي ثقافت باندي د انسان صورت او سيرت د نورو اديانو د خلګو څخه جلا کيږي؛  اسلامي ثقافت د اسلامي امت لپاره د نورو اديانو څخه د فرق او تمييز عمومي روح او روحيه ده، او مسلمانان په شکل او کړنو کي د نورو امتونو څخه جلا کوي يعني په کومو خلګو کي چي اسلامي ثقافت عملي سي هغه ټولنه د نورو غير اسلامي ټولنو څخه ډېر تفاوت او بېلوالی پیدا کوي، پدې خاطر دی چي د اسلامي تعليماتو په هره برخه کي مسلمانان د نورو خلګو د تقليد او پيروۍ څخه منع سويدي چي موږ د بېلګي په ډول يو حديث راوړو: عن عمرو بن شعيب عن أبيه عن جده : أن رسول الله صلى الله عليه و سلم قال ليس منا من تشبه بغيرنا لا تشبهوا باليهود ولا بالنصاري.[سنن ترمذي 2695]
ژباړه: عمرو بن شعيب د خپل پلار څخه هغه دده د نيکه څخه روايت کوي چي رسول الله صلی الله عليه وسلم وفرمايل: زموږ څخه ندی هغه څوک چي ځان د غير سره زموږ (چي کافران دي) مشابه کړي، د يهودو او نصاراوو سره مشابهت مکوئ.
تجربې او حالاتو هم داسي ښودلې ده چي کوم خلګ چي اسلامي تعليماتو ته توجه نه کوي، هغه نه زده کوي او په خپل ژوند کي يې نه عملي کوي هغوی د پردو فرهنګ او کلتور ته ډېر زور وهي ځکه چي دوی خپل اسلامي فرهنګ نه پيژني او په خوند يې پوهيږي نو ځکه خپل فرهنګ ورته نيمګړی ښکاري او د نورو فرهنګ ته يې زور وي.
نن چي زموږ په زمانه کي ځيني خلګ د نورو باطلو اديانو عادات کوي، خپلي څېرې او شکلونه د هغوی په څېر جوړوي، د هغوی په څېر يونيفورم آغوندي او په فکري لحاظ هغوی ته ميلان کوي لوی لامل يې همدغه دی چي د اسلامي تعليماتو سره رابطه نلري ځکه که دوی د اسلامي تعليماتو سره رابطه درلودلای په هيڅ شي کي به يې د نورو خلګو څخه تقليد نه وای کړی ځکه اسلام داسي خود کفاء دين دی چي د انساني ژوند د هري برخي لپاره پوره لارښووني لري او چي انسان په خپل ژوند کي د څومره مثبتو او منفي کارونو سره مخامخ کيږي د ټولو حکم په اسلام کي سته.
نو مسلمان دېته هيڅه اړتيا نه لري چي د ښه او بد په لحاظ دي د کارونو په انتخاب کي، د خپلي څېرې په جوړولو کي، د لباس او يونيفورم په خوښولو کي، د خبري او وينا په کولو کي، د نظام او حکومت په جوړولو کي، د قانون په تصويبولو کي او د دوستۍ او دښمنۍ په کولو کي  نورو اديانو ته مراجعه وکړي بلکي ددغه ټولو لپاره طرحه، لارښووني او حکمونه په اسلام کي سته کوم خلګ چي په خبر ندي د دوی ستونزه دغه ده چي دوی د اسلامي تعليماتو څخه بې برخي دي که اسلامي تعليمات په پوره توګه وکړي او عمل هم په وکړي بيا به په هيڅ وخت او هيڅ حالت کي بېله اسلامه بل دين او بل قانون ته رجوع ونکړي.
مولوي نورالحق مظهري