د استعدادونو ارزښت او لوړول يې:

ليکنه: مولوي نورالحق مظهري
دا معلومه خبره ده چې هر انسان غواړي درجې ته دکمال ورسيږي، او په خپلي محولي دندي او وظيفې کې تل کاميابه او بريالی وشي، خو دې هدف ته د رسېدلو لپاره دا خبره اړينه ده چې بايد دا سړی علمي استعداد ولري، تر څو يې په مټ خپلي موخي ته ورسيږي.
په مطالعه کولو باندي انسان د ډېرو فکري او عملي انحرافاتو څخه ژغورل کيږي، مطالعه يواځنۍ اسانه علاج دی د هغه خلکو لپاره چې د بيکارۍ څخه ځوريږي، مثلا د دې پر ځای چې يوڅوک د فراغت په وخت کې سګريټ ووهي او په اصطلاح ګيم وکړي، او يا ځان په يو بې فايدې کار باندي مصروفه کړي(لکه ځيني خلک چې ځانونه په ورقو مصروف کوي) او يا هم د يو مسلمان غيبت وکړي نو دا به ډېره ښه وي چې يوکتاب او يا هم يوه رساله مطالعه کړي، د دې څخه به ده ته ډېري ګټي ورسيږي چې دوې داني يې ډېري واضحي دي: لومړی دا چي د پورته ناوړه کارونو څخه به وساتل شي دويم دا چې معلومات به يې ډېر شي.
د ماشومانو او زده کوونکو حافظه څنګه قوي کړو؟
ځيني خلک په دې خبره باندي بسنه کوي چې زموږ اولاد او يا ځوانان ذاتا ټنبلان دي په زيار ايستلو باندي نه سميږي نوځکه يې د استعداد په لوړولو او د فکري وړتيا په پورته کولو کې هيڅ کار نه کوي سره د دې چې وروستيو تحقيقاتو ښودلې ده چې د استعداد لوړوالی ذاتي نه بلکې اکتسابي دی په زيار ايستلو باندي قوت او چټکتيا پيدا کولای شي.
په مور او پلار غواړي د خپلو اولادونو علمي او پوهنيز استعدادونه لوړ کړي لاندي کارونه دي وکړي:
1- مور او پلار کولای شي خپل اولاد د مطالعې او هغه شيانو سره عادت کړي چې استعداد او ذهني ځيرکتيا يې ورباندي ډېريدلای شي.
2- خپلو اولادونو ته دي د ځيرکو او پوهو انسانانو خوندوري قيصې وکړي ترڅو هغوی هم د داسي قيصو پيدا کولو ته وهڅيږي.
3- مدرسه او استاد هم بايد پر مطالعې باندي د شاگردانو پر باعث کولو پوره پاملرنه وکړي.
4- په ذهن کې بايد بدو او ناوړو شيانو ته ځای ورنکړل شي ترڅو چې امکان ولري بايد د ټلويزيون، ټليفون او نورو شيانو څخه چې ذهن ته تشويش پيدا کوي ډډه وکړي.
5- کومي ښځي چې د خپلو مخونو، وريځو ويښتيان کاږي حافظه يې نسبت و هغو ښځو ته کمه وي چي دا کار نه کوي.
6- يخ طبيعته شيان لکه : مستې، مولۍ، کروت، بادرنگ او داسي نور ډېر استعمال يې حافظه کمه وي.
7- څوک چې تل په اوداسه باندي ګرځي حافظه يي نسبت ونورو خلکو ته ډېره وي.
8- د قرآن تلاوت حافظه ډېروي.
9- د موسيقۍ او موسيقۍ ته ورته نورو شيانو غوږ ايستل حافظه کمزورې کوي.
10- د کتاب مطالعه حافظه قوي کوي.
11- د يوې موضوع په اړوند داسي اماده گي نيول چې هغه د يادو وويل شي حافظه قوي کوي.
12- هغه فكرونه چې د انسان ذهن ورباندي منفي چارچ اخلي لکه حسد، کينه، بغض او داسي نور هم د انسان ذهني وړتيا ستونزمنه کوي.
13- د خوږو شيانو او شيريني باب خوړل حافظه ضعيفه کوي.
14- د سختو عباراتو حل کول او يا هم د ذهني پوښتنو ځوابول د ذهني وړتيا په لوړ والي کي ډېر مهم رول لري.
15- د بادامو استعمالو حافظه ډېره وي .
16- د ماساچوست لوول پوهنتون څېړونکي وايي د سيبو د اوبو خوړل هم حافظه قوي کوي.
17- د شپې له خوا لږ ډوډې خوړل هم د حافظې په ډېروالي کي ډېر تأثير لري.
18- د ډاګټرانو په وينا د ويټامين ب کمپلس استعمال هم حافظه ډېروي.
مولوي نورالحق مظهري