فساد د سببونو، کړنو او هدفونو له مخي پر ډېرو اقسامو وېشل کيږي چي ځيني يې په لاندي ډول دي:
۱ – اداري فساد.
۲ – مالي فساد.
۳ – اخلاقي فساد.
۴ – سياسي فساد.
۵ – تعليمي فساد.
۶ - ټولنيز فساد.
لومړی د اداراي فساد اړوند خبره کوو؛ اداري فساد هغه انحرافاتو، ناغيړيو او غفلوتونو ته ويل کيږي چي څوک يې په خپله محوله وظيفه کي کوي چي په سبب يې د خلګو ګټي تر پښو لاندي کيږي، د خلګو کارونه ځنډيږي، خلګو ته د خدماتو عرضه کول ټکنۍ کيږي، وخت بې هدفه ضايع کيږي او داسي نور...
د بېلګي په توګه وظيفې ته ناوخته راتلل او وختي تلل اداري فساد دی، د خپلي ادارې اسرار افشاء کول اداري فساد دی، روابطو ته پر ضوابطو ترجيح ورکول اداري فساد دی، په ټاکنو کي خپلوي او شناخت معيار ګرځول اداري فساد دی، نقدي او غير نقدي رشوت اخيستل اداري فساد دی، واسطه بازي او انډيواليزم اداري فساد دی، په رسمي وختونو کي د ادارې د کارونو څخه ماسوا نور کارونه کول اداري فساد دی، د نورو کسانو په وظيفه کي مداخله کول اداري فساد دی، کارونو ته سطحي کتل او بې ځايه تساهل کول اداري فساد دی، په عامو کارونو کي خپلي شخصي ګټي هدف ګرځول اداري فساد دی او هر هغه عمل چي د ادارې کارونه ټکني کوي او يا يې نظم او ترتيب خرابوي هغه اداري فساد دی.
د اداري فساد لاملونه:
د اداري فساد لپاره ډېر لاملونه سته چي ځيني يې ممکن په شعوري ډول د شخص لخوا کيږي او فساد ورڅخه پيدا کيږي، ځيني يې په غير شعوري ډول د فساد لامل کيږي او ځيني يې د حالاتو څخه په تأثر يا تپل کېدلو د فساد سبب جوړيږي چي په لاندي ډول يې د ځينو يادونه کولای سو:
۱ - په لوړه او دوامداره کچه بې کاري.
۲ – د شخصي عوائدلو لږوالی.
۳ - په مالي چارو کي د روڼتيا او معقوليت نشتوالی.
۴ – د مالي قوانينو په اجراء کي د انصاف او روښانتيا نشتوالی.
۵ – د مفسد په مجازات کي ځنډ او خنډ.
۶ - غير مسلکيتوب.
۷ – د عقيدې او اخلاص ضعيف والی.
۸ – وظيفې ته د امتياز او ميراثي حق حيثيت ورکول.
۹ – وظيفې ته اعتناء نه کول او ځان ډېر لوړ او لوی ګڼل.
۱۰ – د رسمي وظيفې تر څنګ په نورو وظيفو باندي ځان مصروف کول.
۱۱ – د مافوق مسئول لخوا د کاري لائحو خلاف فرمايشات او دستورونه.
۱۲ – په اداره کي د غير مصلحو مفسدو انسانانو شتون.
۱۳ – د شناخت، قومۍ، انډيوالۍ او واسطې په سبب اصول له پامه غورځول.
۱۴ – په کارونو کي جعل او تزوير.
دوام لري...
مولوي نورالحق مظهري
۱۴۰۲/۰۲/۰۹
۱۴۰۲/۰۲/۰۸
د ثور د اتمي په اړه:
په اتمه د ثور کڅه هم د روس لاسپوڅي رژیم د نجیب په سرپرستۍ سقوط وکړ، مجاهدین کابل ته ننوتل او د جهاد او حق د بریا اعلان وسو خو د جهادي ډلو د مستقلانه ډېروالي له وجهي، په جهادي رهبرانو کي د خلوص نیت د نه موجودیت په خاطر او د واک او چوکۍ سره د محبت په سبب د میلیونونو شهیدانو ارمانونه، د مسلمان او مجاهد ولس هیلي، او د ټولو قربانیو او سرښندنو ثمره او نتیجه د خارو سره خاوري سوه.
جهادي رهبران په خپل مینځ کي د واک او چوکۍ پر سر سره ښکر په ښکر سوه او د روسي اشغال او کمونیستي تخریب څخه څه ناڅه پاته هیواد یې هم کنډ وکپر کړ او د مجاهد مبارک او جهان لړزوونکی نوم یې بد کړ.
د جهادي رهبرانو تر مينځ د اختلافاتو له امله په هیواد کي یې د بريا وروسته د یوه سوچه اسلامي نظام د راتللو مخه ونیول سوه او د دوی په وجود کي یې د هغه احتمالي راتګ هم ممتنع وګرځوی، ځکه هر یوه به د بل په مقابل کي هغه مفکوره درلودل کومه چي یو داړه مار یې د بل داړه مار په مقابل کي لري.
جهادي رهبرانو تر خپل مينځ کي اړودوړ، ټوپک سالارۍ او پاټک اچوني ته دومره زور ورکړ چي هري سیمي به ځان ته خپلواک واکمن درلودی.
هماغه ولس چي په خپلو وینو یې روسان ایستلو ته اړ کړه د یوه نامعلوم برخلیک سره مخامخ سو، ژوندون یې تر بل هر وخت ډېر تریخ سو او په پايله کي د ټول ولس سر، ناموس او مال د لیلامي سودا غوندي بې اعتباره او بې ارزښته سو.
لسګونو برخو ته د هیواد د تجزیه کېدلو سوچونه د هر سیمه ایز واکمن په ماغزوکي را ګرځېدل او هر یوه یې عملا د ځان د استقلال او خپلواکۍ نغاری ډنګولې.
خو د الله په نزد د شهیدانو د وینو د قیمت په خاطر، د مظلوم ولس د دعاء په سبب او د ځینو رښتینو جهادي مشرانو د سالم تدبیر له وجهي چي ځانونه یې په خپل مینځي جګړه کي ښکېل نکړه او تل یې د پورته بحراني وضعیت څخه د هیواد د ایستلو فکر کوی د ټولو بې فکره او قدرت طلبه وسلوالو تباه کوونکي او ورانوونکي دسیسې یې شنډي کړې او د طالبانو د اسلامي تحریک په رامنځته کولو سره یې هیواد د تجزیې څخه وژغوری، همداسي هیوادوالو ته یې د آرامۍ تازه دمه ورکړه او یو ځل بیا یې په هیواد کی د یوه سوچه اسلامی نظام د راوستلو هیلي را ژوندۍ کړې.
نژدې وه چي د ټولو هیوادوالو د هیلو غوټۍ ګل سي او تازه راوتلي ګلان د مړاوي کېدلو څخه د سم غوړېدلو درشل ته ولاړ سي چي ناڅاپه یو بل نړیوال استکبار د پورته بې لارو خلګو په مرسته پر هیواد یرغل وکړ او پر هیوادوالو یې د سره څخه د تباهۍ او بربادۍ دروازې پرانیستلې.
خو د اسلامي امارت مشران د نظام په ړنګېدلو باندي نا اميده نسوه بلکي د يرغلګرو غربيانو په وړاندي يې چټکه جهادي مبارزه پيل کړه چي د الله تعالی په فضل د څه ناڅه شل کاله اشغال وروسته د دواړو جهادي پړاوونو ثمره الله تعالی ددوی پر لاس ښکاره کړه او يو سوچه اسلامي نظام يې يو ځل بيا پر هيواد حاکم کړ. الحمدلله.
زموږ افغانانو اوسنی وظيفه دا ده چي د دغه نظام تر شا ودريږو او د هغه په سمبالښت او بقاء کي خپل مسئوليت سر ته ورسو.
مولوي نورالحق مظهري
جهادي رهبران په خپل مینځ کي د واک او چوکۍ پر سر سره ښکر په ښکر سوه او د روسي اشغال او کمونیستي تخریب څخه څه ناڅه پاته هیواد یې هم کنډ وکپر کړ او د مجاهد مبارک او جهان لړزوونکی نوم یې بد کړ.
د جهادي رهبرانو تر مينځ د اختلافاتو له امله په هیواد کي یې د بريا وروسته د یوه سوچه اسلامي نظام د راتللو مخه ونیول سوه او د دوی په وجود کي یې د هغه احتمالي راتګ هم ممتنع وګرځوی، ځکه هر یوه به د بل په مقابل کي هغه مفکوره درلودل کومه چي یو داړه مار یې د بل داړه مار په مقابل کي لري.
جهادي رهبرانو تر خپل مينځ کي اړودوړ، ټوپک سالارۍ او پاټک اچوني ته دومره زور ورکړ چي هري سیمي به ځان ته خپلواک واکمن درلودی.
هماغه ولس چي په خپلو وینو یې روسان ایستلو ته اړ کړه د یوه نامعلوم برخلیک سره مخامخ سو، ژوندون یې تر بل هر وخت ډېر تریخ سو او په پايله کي د ټول ولس سر، ناموس او مال د لیلامي سودا غوندي بې اعتباره او بې ارزښته سو.
لسګونو برخو ته د هیواد د تجزیه کېدلو سوچونه د هر سیمه ایز واکمن په ماغزوکي را ګرځېدل او هر یوه یې عملا د ځان د استقلال او خپلواکۍ نغاری ډنګولې.
خو د الله په نزد د شهیدانو د وینو د قیمت په خاطر، د مظلوم ولس د دعاء په سبب او د ځینو رښتینو جهادي مشرانو د سالم تدبیر له وجهي چي ځانونه یې په خپل مینځي جګړه کي ښکېل نکړه او تل یې د پورته بحراني وضعیت څخه د هیواد د ایستلو فکر کوی د ټولو بې فکره او قدرت طلبه وسلوالو تباه کوونکي او ورانوونکي دسیسې یې شنډي کړې او د طالبانو د اسلامي تحریک په رامنځته کولو سره یې هیواد د تجزیې څخه وژغوری، همداسي هیوادوالو ته یې د آرامۍ تازه دمه ورکړه او یو ځل بیا یې په هیواد کی د یوه سوچه اسلامی نظام د راوستلو هیلي را ژوندۍ کړې.
نژدې وه چي د ټولو هیوادوالو د هیلو غوټۍ ګل سي او تازه راوتلي ګلان د مړاوي کېدلو څخه د سم غوړېدلو درشل ته ولاړ سي چي ناڅاپه یو بل نړیوال استکبار د پورته بې لارو خلګو په مرسته پر هیواد یرغل وکړ او پر هیوادوالو یې د سره څخه د تباهۍ او بربادۍ دروازې پرانیستلې.
خو د اسلامي امارت مشران د نظام په ړنګېدلو باندي نا اميده نسوه بلکي د يرغلګرو غربيانو په وړاندي يې چټکه جهادي مبارزه پيل کړه چي د الله تعالی په فضل د څه ناڅه شل کاله اشغال وروسته د دواړو جهادي پړاوونو ثمره الله تعالی ددوی پر لاس ښکاره کړه او يو سوچه اسلامي نظام يې يو ځل بيا پر هيواد حاکم کړ. الحمدلله.
زموږ افغانانو اوسنی وظيفه دا ده چي د دغه نظام تر شا ودريږو او د هغه په سمبالښت او بقاء کي خپل مسئوليت سر ته ورسو.
مولوي نورالحق مظهري
د ثور ۷ او ۸:
ددې دوو ورځو څخه باید موږ درې عبرتونه واخلو:
۱ – په یو نظام کي چي داسي خلګو ته ځای ورکول سوی وي چي هغوی د کفري مفکورې تر څنګ خپل بهرني بادار ته ډېر وفادار وي نو ارو مرو به یوه ورځ د نظام پر سر باندي چوکیږي او نظام به له منځه وړي.
لکه کمونستیان چي د دهري کفري عقیدې تر څنګ خپل بادار روس ته ډېر وفادار وه، پر سردارمحمد داود باندي یې کودتا وکړه او نظام یې ړنګ کړ.
2 – هر نظام چي د بهرنیانو په مټ او زور باندي پر ولس وتپل سي او هغه نظام ته د خپلو خلګو تر غوښتنو د بهرنیو بادارانو غوښتني ډېري مهمي وي یوه ورځ به یې ارومرو بادار یواځي پرېږدي او د ولس په رک زور به له منځه ځي لکه د نجیب حکومت چي روسانو یواځي پرېښود او ولس هم را و پرځوی.
3 – هر څوک چي د جهاد مقدسه لار تعقیبوي او د یرغلګرو په مقابل کي وسلواله مبارزه کوي ارومرو به د خپل صف یووالی ساتي؛ مساوي رهبران، ګوندونه او ډلي ټپلي به پکښې نه جوړوي کنه نو عاقبت به یې داسي وي لکه پخواني جهادي رهبران چي کله د نجیب حکومت سقوط وکړ د دوی هر رهبر د باچاهۍ غوښتنه کول، په خپل منځ کي یې لکه د ګور چینجي سره وخوړل، د ځان خاتمه او عاقبت یې خراب کړ او هیواد یې د خاورو سره خاوري کړ.
مولوي نورالحق مظهري
۱ – په یو نظام کي چي داسي خلګو ته ځای ورکول سوی وي چي هغوی د کفري مفکورې تر څنګ خپل بهرني بادار ته ډېر وفادار وي نو ارو مرو به یوه ورځ د نظام پر سر باندي چوکیږي او نظام به له منځه وړي.
لکه کمونستیان چي د دهري کفري عقیدې تر څنګ خپل بادار روس ته ډېر وفادار وه، پر سردارمحمد داود باندي یې کودتا وکړه او نظام یې ړنګ کړ.
2 – هر نظام چي د بهرنیانو په مټ او زور باندي پر ولس وتپل سي او هغه نظام ته د خپلو خلګو تر غوښتنو د بهرنیو بادارانو غوښتني ډېري مهمي وي یوه ورځ به یې ارومرو بادار یواځي پرېږدي او د ولس په رک زور به له منځه ځي لکه د نجیب حکومت چي روسانو یواځي پرېښود او ولس هم را و پرځوی.
3 – هر څوک چي د جهاد مقدسه لار تعقیبوي او د یرغلګرو په مقابل کي وسلواله مبارزه کوي ارومرو به د خپل صف یووالی ساتي؛ مساوي رهبران، ګوندونه او ډلي ټپلي به پکښې نه جوړوي کنه نو عاقبت به یې داسي وي لکه پخواني جهادي رهبران چي کله د نجیب حکومت سقوط وکړ د دوی هر رهبر د باچاهۍ غوښتنه کول، په خپل منځ کي یې لکه د ګور چینجي سره وخوړل، د ځان خاتمه او عاقبت یې خراب کړ او هیواد یې د خاورو سره خاوري کړ.
مولوي نورالحق مظهري
۱۴۰۲/۰۲/۰۷
په خپل فکر نورو ته مسئوليتونه مه ټاکئ!
د هر چا فکر د هغه د مسئوليت په اندازه وي او د هر چا مسئوليت د هغه د صلاحيت په اندازه وي ځکه نو فکرونه متفاوت او بېل وي.
هيڅ وخت په خپل فکر د نورو پر مسئوليتونو مه ږغېږه او صلاحيتونه يې تر پوښتني لاندي مه راوړله ممکن د هغو مسئوليتونه ستا تر مسئوليتونو سپک يا درانه وي او صلاحيتونه يې ستا تر صلاحيتونو لږ يا ډېر وي.
د چا چي مسئوليت سپک وي صلاحيتونه يې هم لږ وي ځکه نو فکر يې هم محدود وي او د چا چي مسئوليت دروند وي صلاحيتونه يې هم ډېر وي ځکه نو فکر يې هم لوی وي.
محدود فکر والا نژدې ګوري او د خپل فکر په محدوده کي مثبت او منفي ټاکي خو لوی فکر والا ډېر ليري ګوري او په مثبت او منفي کي هم خورا لوی مسافت په پام کي نيسي.
همدې توپير ته په کتو سره ويلای سو چي هيڅ وخت دي رعيت په خپل فکر د باچا کارونه تر پوښتني لاندي نه راولي او باچا دي د خپل رعيت هر کار ته د جرم په سترګه نه ګوري، ټيټ رتبه مأمور دي د لوړ رتبه مأمور کار ته د خپل فکر له زاويې نه ګوري او لوړ رتبه مأمور دي د ټيټ رتبه مأمور هر کار په تمرد او سرکښۍ نه تعبيروي.
که په مسئوليت کي پر تعهد باور ولرو بايد هر څوک د خپل فعاليت ساحه، خپل شخصيت، خپل صلاحيتونه، خپل کاري لومړيتوبونه، خپل فکري حدود، د خپل مسئوليت کچه او د رسميت په صورت کي خپل د وظائفو لائحه و پېژني او په اشخاصو، حالاتو او باورونو کي دي د قياس او پرتله کولو څخه ځان وساتي.
مولوي نورالحق مظهري
هيڅ وخت په خپل فکر د نورو پر مسئوليتونو مه ږغېږه او صلاحيتونه يې تر پوښتني لاندي مه راوړله ممکن د هغو مسئوليتونه ستا تر مسئوليتونو سپک يا درانه وي او صلاحيتونه يې ستا تر صلاحيتونو لږ يا ډېر وي.
د چا چي مسئوليت سپک وي صلاحيتونه يې هم لږ وي ځکه نو فکر يې هم محدود وي او د چا چي مسئوليت دروند وي صلاحيتونه يې هم ډېر وي ځکه نو فکر يې هم لوی وي.
محدود فکر والا نژدې ګوري او د خپل فکر په محدوده کي مثبت او منفي ټاکي خو لوی فکر والا ډېر ليري ګوري او په مثبت او منفي کي هم خورا لوی مسافت په پام کي نيسي.
همدې توپير ته په کتو سره ويلای سو چي هيڅ وخت دي رعيت په خپل فکر د باچا کارونه تر پوښتني لاندي نه راولي او باچا دي د خپل رعيت هر کار ته د جرم په سترګه نه ګوري، ټيټ رتبه مأمور دي د لوړ رتبه مأمور کار ته د خپل فکر له زاويې نه ګوري او لوړ رتبه مأمور دي د ټيټ رتبه مأمور هر کار په تمرد او سرکښۍ نه تعبيروي.
که په مسئوليت کي پر تعهد باور ولرو بايد هر څوک د خپل فعاليت ساحه، خپل شخصيت، خپل صلاحيتونه، خپل کاري لومړيتوبونه، خپل فکري حدود، د خپل مسئوليت کچه او د رسميت په صورت کي خپل د وظائفو لائحه و پېژني او په اشخاصو، حالاتو او باورونو کي دي د قياس او پرتله کولو څخه ځان وساتي.
مولوي نورالحق مظهري
۱۴۰۲/۰۲/۰۶
فساد او مفسد:(دويمه برخه)
فساد او مفسد:(دويمه برخه)
۴ – مسلمانانو ته تاوان رسول فساد دی؛ الله تعالی د اخنس بن شريق منافق په اړه فرمايي: وَإِذَا تَوَلَّى سَعَى فِي الْأَرْضِ لِيُفْسِدَ فِيهَا وَيُهْلِكَ الْحَرْثَ وَالنَّسْلَ وَاللَّهُ لَا يُحِبُّ الْفَسَادَ.[البقرة ۲۰۵] ژباړه: کله چي دی ستا څخه ولاړ سي نو په مځکه کي په تلوار ځي تر څو فساد پکښې وکړي او فصل او نسل وران کړي او الله تعالی فساد نه خوښوي.
اخنس بن شريق ثقفي منافق کله چي رسول الله صلی الله عليه وسلم ته راغی، هغه ته يې ډېري پستې او د چاپلوسۍ څخه ډکي خبري وکړې خو کله چي د رسول الله صلی الله عليه وسلم د مبارک مجلس څخه ولاړ سو په لاره کي يې مخي ته د مسلمانان کروندې او د خرو ګله راغله دې منافق کروندې ته اور واچوی او خره يې ووژل الله، تعالی دده دغه کار وغندی، رسول الله صلی الله عليه وسلم يې دده په منافقت خبر کړ او دده دغه کار يې فساد وبلی.
د همدې آيت په استناد ويلای سو چي مسلمانانو ته هر ډول مالي او ځاني تاوان رسول فساد دی هر مسلمان بايد ځان ورڅخه وساتي.
۵ – په مځکه کي پر نورو انسانانو تکبر، ظلم، تېری، د الله تعالی د دين څخه انکار او د پيغمبرانو په څېر پر پاکو انسانانو تهمت ويل فساد دی؛ الله تعالی د قارون په اړه فرمايي: وَلَا تَبْغِ الْفَسَادَ فِي الْأَرْضِ إِنَّ اللَّهَ لَا يُحِبُّ الْمُفْسِدِينَ.[القصص۷۷] ژباړه: په مځکه کي د فساد مطالبه مکوه يقينا چي الله تعالی مفسدين نه خوښوي.
قارون چي د موسی عليه السلام د تره زوی وو او ډېر سرمايه داره وو په مځکه کي يې پر نورو خلګو تکبر کوی، پر مظلومانو به يې ډول ډول ظلمونه کول، د خلګو د آبرو او عزت پر حريم به يې تجاوز کوی، د الله تعالی دين ته نه تسليمېدی او پر موسی عليه السلام يې په درواغو تهمت وتړی او ښځه يې وهڅول تر څو پر موسی عليه السلام فاسده دعوه وکړي.
الله تعالی د قارون دغه ټول اعمال وغندل او دده د قوم پر ژبه يې ورته وويل: دغه د فساد کارونه مکوه ځکه چي فساد د الله تعالی نه خوښيږي.
د هر مسلمان دنده ده چي د پورته کارونو څخه ځان وساتي تر څو په فساد اخته نسي او مفسد ورڅخه جوړ نسي.
۶ – د انسانانو د ګناهونو له کبله چي په مځکه کي آفتونه او بلاګاني لکه وچکالي، قحطي، بې برکتي، د انسانانو غرقېدل، ډېر ظلمونه ښکاره کېدل فساد دی؛ الله تعالی فرمايي: ظَهَرَ الْفَسَادُ فِي الْبَرِّ وَالْبَحْرِ بِمَا كَسَبَتْ أَيْدِي النَّاسِ.[الروم۴۱] ژباړه: په وچه او دريابونو کي فساد ښکاره سو په خاطر د هغه کارونو چي د خلګو لاسونو کول.
يعني چي کله په مځکه کي خلګ د الله تعالی نافرماني کوي او د ګناهونو مرتکب کيږي په جزاء کي ورته الله تعالی دغسي آفتونو راليږي چي دا ددوی او ددوی د ژوند لپاره يو فساد دی چي لامل يې ددوی خپل اعمال دي ځکه نو مسلمان بايد ځان د هر ډول ګناه څخه وساتي تر څو چي د مځکي د فساد او خرابوالي سره مخامخ نسي.
۷ – د بې ګناه انسانانو وژل فساد دی؛ د فرعونيانو په باره کي الله تعالی فرمايي: فَأَكْثَرُوا فِيهَا الْفَسَادَ.[الفجر۱۲] ژباړه: دوی په مځکه کي ډېر فساد وکړ.
فرعونيانو به بې ګناه انسانان او د بني اسرائيلو ماشومان وژل الله تعالی ددوی دغه کار په کلکه وغندی او هغه يې فساد وبلی ځکه نو مسلمان بايد د بې ګناه انسان د وژلو څخه ډډه وکړي او ځان د مسلمان د هر ډول ځوروني څخه وساتي.
۸ – په مځکه کي د مسلمانانو وېرول، په ظلم باندي د هغوی لاره نيول، د مسلمانانو مالونه لوټول او مسلمانان پر ناحقه وژل فساد دی؛ الله تعالی د عرنيينو په باره کي فرمايي: إِنَّمَا جَزَاءُ الَّذِينَ يُحَارِبُونَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَيَسْعَوْنَ فِي الْأَرْضِ فَسَادًا أَنْ يُقَتَّلُوا أَوْ يُصَلَّبُوا أَوْ تُقَطَّعَ أَيْدِيهِمْ وَأَرْجُلُهُمْ مِنْ خِلَافٍ أَوْ يُنْفَوْا مِنَ الْأَرْضِ ذَلِكَ لَهُمْ خِزْيٌ فِي الدُّنْيَا وَلَهُمْ فِي الْآخِرَةِ عَذَابٌ عَظِيمٌ.[المائدة۳۳]
ژباړه: يقينا جزا د هغو خلګو چي د الله او د هغه د رسول سره جګړه کوي او په مځکه کي په فساد باندي ځي دا ده چي دوی ووژل سي يا په دار باندي وځړول سي يا ددوی لاسونه او پښې په متفاوت ډول پرې سي او يا د مځکي څخه وشړل سي؛ دا ددوی لپاره په دنيا کي رسوايي ده او ددوی لپاره په آخرت لوی عذاب سته.
ددې آيت په شأن نزول کي راځي: دغه آيت د هغو کسانو په باره کي نازل سو چي دوي د مدينې منورې څخه بهر مسلمان څاروانان ووژل او مالونه يې د ځانونو سره بوتله، رسول الله صلی الله عليه وسلم دوی ګرفتار کړه او په آيت کي ياده سوې سزا يې ورکړه.
په تفسير الوسيط کي راځي: دغه آيت د اهل اسلام هغو جګړه مارانو په باره کي نازل سوی دی چي د خلګو پر ضد را ووځي تر څو د هغوی مالونه لوټ کړي، يا هغوی ووژني او يا هغوی ووېروي ددې لپاره چي په مسلمانانو کي امنيت او سوله ايز ژوند مختل کړي او هر ځای په خلګو کي وېره او نا آرامي خپروي او يا پر شرعي حقوقو باندي تجاوز کوي لکه د زکاة ورکولو څخه ډډه کول لکه څنګه چي د ابوبکر رضي الله عنه په خلافت کي همداسي وسوه چي نوموړي د زکاة د مانعينو سره په ټول قوت او زور د جګړې اعلان وکړ.
نو داسي ويلای سو: کوم کسان چي د اسلامي نظام پر وړاندي بغاوت کوي، په مسلمانانو کي وېره خپروي، هغوی بې ګناه وژني، امنيت يې ګډوډوي او د مسلمانانو مالونه لوټوي هغوی مفسدين دي او کړنه يې لوی فساد دي.
دداسي مفسدينو په وړاندي نظام او خلګ دواړه مسئوليت لري چي په ګډه بايد ددوی د فساد مخه ونيسي.
دوام لري....
مولوي نورالحق مظهري
۱۴۰۲/۰۲/۰۵
فساد او مفسد:
فساد او مفسد:
په دې خاطر چی فساد ډېر بد شی دی او په هر اړخيز ډول شرعا غندل سوی دی غواړو په اړه يې ځيني معلومات ستاسو سره شريک کړو تر څو هر مسلمان ځان ورڅخه وساتي او زموږ ټولنه د هر ډول فساد څخه خوندي پاته سي.
د فساد تعریف:
يو شی چي د خپل اعتدال او سلامتيا څخه ووځي هغه ته فساد وايي او فساد په تمامه معنی او د ټولو اقسامو سره شرعا محکوم او مذموم دی.
په قرآن کي د فساد ذکر سوي ځيني کلي اقسام:
۲ – په مځکه کي ګناهونه کول فساد بلل کيږي لکه الله تعالی چي فرمايي: وَلَا تُفْسِدُوا فِي الْأَرْضِ بَعْدَ إِصْلَاحِهَا.[الأعراف: ۵۶]
ژباړه: په مځکه کي د هغې د اصلاح وروسته فساد مه کوئ. يعني وروسته تر دې چي د انبياؤ او صالحو انسانانو په زيار الله تعالی د مځکي اهل اصلاح کړي او دوی خپل عبادتونه کوي تاسي يې په ګناهونو باندي بيرته مه فاسدوئ.
۲ – د مفسد او ګمراه انسان خبره منل او د هغه سره ملګرتيا کول فساد دی؛ الله تعال فرمايي: وَلَا تُطِيعُوا أَمْرَ الْمُسْرِفِينَ * الذِينَ يُفْسِدُونَ فِي الْأَرْضِ وَلَا يُصْلِحُونَ.[الشعراء:۱۵۱ ـ ۱۵۲].
ژباړه: د اسراف کوونکو د خبري پلوي مکوئ هغه کسان چي په مځکه کي فساد کوي او اصلاح نه راوړي.
يعني د هغو کسانو خبره مه منئ چي دوی په مځکه کي د ګناهونو او ناروا کارونو په کولو سره فساد کوي ځکه که تاسي ددوی خبره ومنی تاسي به هم ددوی غوندي مفسدين جوړ سی.
علماؤ ليکلي دي: ددې آيت څخه داسي معلوميږي چي د مفسد انسان سره دي سړی ملګرتيا هم نه کوي ځکه چي کله دده د خبري د منلو څخه مسلمان منع سو دده سره د ملګرتيا او همکارۍ څخه خو بيخي منع دی.
سفيان ثوري رحمه الله فرمايي: د انسان په فساد او اصلاح کي تر ملګري بل ډېر مهم شی نسته.[الانابة لابن بطة] يعني د انسان په فساد او اصلاح کي ملګری ډېر رول لري ځکه نو هر څوک بايد کوښښ وکړي چي په دنيا کي د نيکو او ښو خلګو ملګرتيا غوره کړي.
ممشاد دينوري وايي: د صالحو انسانانو ملګرتيا د انسان په زړه کي د اصلاح تأثير کوي او د فاسدو انسانانو ملګرتيا د انسان په زړه د فساد تأثير کوي.[صفة الصفوة ۶۵۹]
۳ – منافقت ستر فساد دی؛ الله تعالی د منافقينو په اړه فرمايي: أَلَا إِنَّهُمْ هُمُ المُفْسِدُونَ وَلَكِنْ لَا يَشْعُرُونَ.[البقرة:۱۱۲] ژباړه: خبر اوسئ چي دوی مفسدين دي خو دوی شعور نلري.
منافقينو ددې تر څنګ چي خپل کفر يې پټوی نور خلګ يې د ايمان راوړلو او حق منلو څخه راګرځول، د حقائقو په وړاندي يې د خلګو فکرونه خرابول، د انسانانو تر مينځ يې د دښمنيو او کرکو خپرولو په ذريعه ټولنه فاسدول، د مسلمانانو په مينځ کي يې ډول ډول فتنې راپورته کولې، د کفارو سره يې دوستي کول او د مسلمانانو رازونه يې هغوی ته وړل، کفار يې د مسلمانانو پر ضد راپارول او کوښښ يې کوی چي د ګڼو لارو څخه مسلمانانو ته زيان ورسوي.
د تعجب وړ خبره خو لا دا ده چي منافقينو ددغه ټولو فسادونو سره سره ځانونه پر حق بلل او خپل کار ته يې اصلاح ويل.
نو هر څوک چي د منافقينو پورته کړه وړه ترسره کوي موږ ويلای سو چي هغه انسان مفسد دی او په مځکه کي فساد خپروي.
دوام لري...
مولوي نورالحق مظهري
په دې خاطر چی فساد ډېر بد شی دی او په هر اړخيز ډول شرعا غندل سوی دی غواړو په اړه يې ځيني معلومات ستاسو سره شريک کړو تر څو هر مسلمان ځان ورڅخه وساتي او زموږ ټولنه د هر ډول فساد څخه خوندي پاته سي.
د فساد تعریف:
يو شی چي د خپل اعتدال او سلامتيا څخه ووځي هغه ته فساد وايي او فساد په تمامه معنی او د ټولو اقسامو سره شرعا محکوم او مذموم دی.
په قرآن کي د فساد ذکر سوي ځيني کلي اقسام:
۲ – په مځکه کي ګناهونه کول فساد بلل کيږي لکه الله تعالی چي فرمايي: وَلَا تُفْسِدُوا فِي الْأَرْضِ بَعْدَ إِصْلَاحِهَا.[الأعراف: ۵۶]
ژباړه: په مځکه کي د هغې د اصلاح وروسته فساد مه کوئ. يعني وروسته تر دې چي د انبياؤ او صالحو انسانانو په زيار الله تعالی د مځکي اهل اصلاح کړي او دوی خپل عبادتونه کوي تاسي يې په ګناهونو باندي بيرته مه فاسدوئ.
۲ – د مفسد او ګمراه انسان خبره منل او د هغه سره ملګرتيا کول فساد دی؛ الله تعال فرمايي: وَلَا تُطِيعُوا أَمْرَ الْمُسْرِفِينَ * الذِينَ يُفْسِدُونَ فِي الْأَرْضِ وَلَا يُصْلِحُونَ.[الشعراء:۱۵۱ ـ ۱۵۲].
ژباړه: د اسراف کوونکو د خبري پلوي مکوئ هغه کسان چي په مځکه کي فساد کوي او اصلاح نه راوړي.
يعني د هغو کسانو خبره مه منئ چي دوی په مځکه کي د ګناهونو او ناروا کارونو په کولو سره فساد کوي ځکه که تاسي ددوی خبره ومنی تاسي به هم ددوی غوندي مفسدين جوړ سی.
علماؤ ليکلي دي: ددې آيت څخه داسي معلوميږي چي د مفسد انسان سره دي سړی ملګرتيا هم نه کوي ځکه چي کله دده د خبري د منلو څخه مسلمان منع سو دده سره د ملګرتيا او همکارۍ څخه خو بيخي منع دی.
سفيان ثوري رحمه الله فرمايي: د انسان په فساد او اصلاح کي تر ملګري بل ډېر مهم شی نسته.[الانابة لابن بطة] يعني د انسان په فساد او اصلاح کي ملګری ډېر رول لري ځکه نو هر څوک بايد کوښښ وکړي چي په دنيا کي د نيکو او ښو خلګو ملګرتيا غوره کړي.
ممشاد دينوري وايي: د صالحو انسانانو ملګرتيا د انسان په زړه کي د اصلاح تأثير کوي او د فاسدو انسانانو ملګرتيا د انسان په زړه د فساد تأثير کوي.[صفة الصفوة ۶۵۹]
۳ – منافقت ستر فساد دی؛ الله تعالی د منافقينو په اړه فرمايي: أَلَا إِنَّهُمْ هُمُ المُفْسِدُونَ وَلَكِنْ لَا يَشْعُرُونَ.[البقرة:۱۱۲] ژباړه: خبر اوسئ چي دوی مفسدين دي خو دوی شعور نلري.
منافقينو ددې تر څنګ چي خپل کفر يې پټوی نور خلګ يې د ايمان راوړلو او حق منلو څخه راګرځول، د حقائقو په وړاندي يې د خلګو فکرونه خرابول، د انسانانو تر مينځ يې د دښمنيو او کرکو خپرولو په ذريعه ټولنه فاسدول، د مسلمانانو په مينځ کي يې ډول ډول فتنې راپورته کولې، د کفارو سره يې دوستي کول او د مسلمانانو رازونه يې هغوی ته وړل، کفار يې د مسلمانانو پر ضد راپارول او کوښښ يې کوی چي د ګڼو لارو څخه مسلمانانو ته زيان ورسوي.
د تعجب وړ خبره خو لا دا ده چي منافقينو ددغه ټولو فسادونو سره سره ځانونه پر حق بلل او خپل کار ته يې اصلاح ويل.
نو هر څوک چي د منافقينو پورته کړه وړه ترسره کوي موږ ويلای سو چي هغه انسان مفسد دی او په مځکه کي فساد خپروي.
دوام لري...
مولوي نورالحق مظهري
۱۴۰۲/۰۲/۰۴
د نوراني قاعدې اپلکيشن
د نوراني قاعدې اپلکيشن چي د ډېرو ځانګړتياوو درلودونکی دی او د تعليم الاسلام راډيو د آرشيف څخه جوړ سوی دی د لاندي لينک څخه ډانلوډ کولای سی:نوراني قاعده – اپلکيشن
۱۴۰۲/۰۲/۰۳
د شکر آداينه:
الحمدلله د اسلامي امارت د حاکميت وروسته دا درېيم اختر دی چي د ډاډمن امنيت او پوره خپلواکۍ په فضاء کي لمانځل کيږي او ټول ولس په ډېري خوشحالۍ سره د هيواد په ټولو سيمو کي خپل ځانګړي اختريز مراسم ترسره کوي.
د څو لسيزو را پدې خوا په هيواد کي نه داسي استقلال راغلی وو او نه هم داسي امنيت ځکه نو هيوادوالو ته اوسني شرايط يو ډول اعجاز او خارق العاده معلوميږي او نړيوال بيا د یو ډول حیرانتیا او تعجب په خيال کي ډوب دي ځکه په افغانستان کي د امريکا نظامي او سياسي ماتي دوی ټول هک پک کړي او د ډېر تعحب څخه ځينو ته لا هم د امريکا ماتي يو ډول آوازه ښکاري.
موږ بايد د الله تعالی شکر آداء کړو چي د امريکا غوندي نړيوال استکبار د ماتي افتخار او ابتکار افغانانو وګټی او په نتيجه کي يې سوچه اسلامي نظام په هيواد کي حاکم کړ.
ددې نظام سمبالول او ساتل تر خپله وسه د هر افغان وظيفه ده او ددې نظام د ټولو ارګانونو سره مرسته د ټولو هيوادوالو دنده ده.
که موږ پر اوسني حالاتو شکر وباسو زه په يقين باندي باوري يم چي الله تعالی به نوري پاتي ستونزي هم حل کړي او په هره برخه کي به افغانان د پرمختګ او ترقۍ شاهدان وي.
پر نعمت باندي شکر آداء کول د نعمت د ډېروالي سبب جوړيږي او د نعمت د ناشکرۍ سره زوال او له منځه تلل تړلی دی.
مولوي نورالحق مظهري
اشتراک در:
پستها (Atom)