روژه او اخلاص:

په دې خاطر چې په روژه کې عبادات ډېر تر سره کېږي او په عباداتو کې هم اساسي شی اخلاص دی نو راځئ اخلاص او د هغه فايدې و پېژنو!

اخلاص دا دی چې ته يواځي او يواځي د الله تعالی عبادت او طاعت وکړې. 

اخلاص دا دی چې خپل ټول کارونه د مخلوقاتو حتی د خپل ځان د ملاحظې څخه هم پاک کړې.

اخلاص دا دی چې ستا ظاهر او باطن سره يوډول وي.

اخلاص دا دی چې د الله پاک په دوامداره ذکر او ياد باندي خلکوته کتل او د هغو لحاظ کول هېر کړې.

فضيل رحمه الله فرمايلي دي:د خلکو لپاره د يو کار پرېښودل رياء ده، د خلکو لپاره د يو کار کول شرک دی او د دواړو څخه د ځان ساتل اخلاص دی.

جيند رحمه الله فرمايي: اخلاص يو راز دی د الله او بنده تر مابين، ملائکه نه ده په خبره چې ويې ليکي، شيطان نه دی په خبر چې فاسد يې کړي او د انسان نفسي اشتياق نه دی په خبر چې د ده څخه يې واړوي.

سهل رحمه الله ته وويل سوه: پر نفس باندي څشی ډېر سخت دی؟ ده ورته وويل: اخلاص. ځکه چې په اخلاص کې نفس هيڅ ونډه نه لري.

ځيني وايي: اخلاص دېته ويل کېږي چې ته پر خپل عمل باندي بېله الله بل هيڅوک شاهد ونه نيسې او بېله الله د هيچا څخه د اجرت غوښتنه هم ونکړې.

مکحول رحمه الله ويلي دي: څوک چې څلوېښت ورځي اخلاص وکړي نو د حکمت چينې به يې د زړه څخه پر ژبه باندي جاري شي.

ابوسليمان داراني رحمه الله ويلي دي: انسان چې کله اخلاص وکړي نو وسوسې او رياء ورڅخه ليري کېږي.

هروي رحمه الله ويلي دي: اخلاص دا دی چې ته خپل عمل د هرعيب او نفسي غوښتني څخه پاک وساتې: لکه د خلکو په زړونو کې د محبوبيت پيدا کېدلو غوښتنه. دا چې خلک يې ستاينه وکړي او بد يې و نه وايي، خلک يې تعظيم او احترام وکړي، د خلکو څخه د مال غوښتنه لري، د خلکو څخه د خدمت او محبت غوښتنه لري او داسي نور هغه منفي شيان چې د عمل کولو په وخت کې د نفس په واسطه د انسان ذهن ته راځي.

صدق او صداقت دا دی چې په کار کې د خپل نفس هيڅ لحاظ ونه ساتې.

مخلص رياء نه لري او صادق تکبر نه لري.

اخلاص په صدق باندي پوره کېږي او صدق په اخلاص باندي او دواړه بيا په صبر باندي.

رياء دا ده چې د انسان ظاهره تر باطن ښايسته وي.

صدق په اخلاص کې دا دی چې باطن د انسان تر ظاهر آباد او ودان وي.

څوک چې د خلکو لپاره ځان په داسي شيانو باندي ښايسته کوي چې هغه په ده کې نه وي نو د الله پاک د اعتبار څخه به ولوېږي.

د اخلاص فايدې:

۱ – اخلاص د اعمالو او اقوالو په قبلېدلو کې پايه او اساس دی.

۲ – اخلاص د دعاء د قبلېدلو لپاره پايه او اساس دی.

۳ – په اخلاص باندي د انسان مرتبه په دنيا او آخرت کې لوړېږي.

۴ – په اخلاص باندي انسان د وسوسو او وهمونو څخه ساتل کېږي.

۵ – په اخلاص باندي بنده د غير الله د بندګۍ څخه آزاديږي.

۶ – په اخلاص باندي ټولنيز ارتباطات قوي کېږي او د الله پاک نصرت د امت په برخه کېږي.

۷ – په اخلاص باندي دنيوي سختۍ آسانه کېږي.

۸ – په اخلاص باندي د انسان زړه ته اطمينان راځي او دی احساس د خوشالۍ او نيکمرغۍ کوي.

۹ – په اخلاص باندي د انسان ايمان قوي کېږي او د ګناه او سرکښۍ څخه يې په زړه کې نفرت پيدا کېږي.

۱۰ – په اخلاص باندي د مصيبتونو په مقابل کې د انسان اراده او عزم قوي کېږي.

۱۱ – په اخلاص باندي انسان په دنيا او آخرت کې پوره امن او لارښونه لاسته راوړلای سي.

منبع: طريقة لخدمة الدين

ژباړه او توضیح: مولوي نورالحق مظهري

روژه د مادي او معنوي قوت میاشت ده:

لومړی به دا خبره وکړو چې قوت پر دوه قسمه دی: مادي قوت او معنوي قوت، انسان په خپلي بریا کې دواړو قوتونو ته اړتیا لري، البته په يواځي مادي قوت باندي کله کله انسان بريالی کيږي خو ليکن دغه بريا اوږده او مفيده نه وي.

که وګورو په قرآن عظيم الشان کې د دې لپاره ډېري نمونې ذکر شويدي چې يوه نمونه يې عاديان، ثموديان او فرعونیان دي. 

عادیان او ثمودیان په خپل وخت کې په مادي لحاظ ډېر قوي وه له همدې امله یې تکبر او غرور کوی، د الله د پیغمبرانو سره یې جګړه او مخالفت کوی او په مځکه کې یې فسادونه خپرول، نو ځکه یې الله پاک ټوله قدرتونه ختم کړه او سخت عذابونه یې ورباندي راوستل.

او دا د هغو امتونو څو بېلګي  دي چې مادي قوت يې بيخي ډېر درلودی خو د معنوي او روحي قوت څخه خالي وه.

او د شرایطو او عادت پر بنیاد يواځي معنوي قوت هم د انسان د نصرت او کاميابۍ لپاره کافي نه دی لکه شاعر چي وايي:

لا خيرَ في حقٍّ إذا لم تَحْمِه ... حَلَقُ الحديدِ وألسنُ النيرانِِ

ژباړه: هیڅ خیر په هغه حق کې نشته چې د اوسپنو په کړیو او د اور په لمبو باندي یې ساتنه نه کیږي.

مادي او روحي قوتونه حيثيت د دوو وزرو لري لکه مارغه چې په يوه وزر باندي نه شي الووتلای انسان هم په يوه قوت باندي نه شي بريالی کېدلای بناء صحيح او شرعي لاره دا ده چې انسان ځانته دواړه قوتونه حاصل کړي او د دنیوي او اخروي دواړو ښېګڼو لپاره هڅه وکړي لکه قرآن چې موږ ته تعليم را کړی دی او فرمایي:

وَمِنْهُمْ مَنْ يَقُولُ رَبَّنَا آتِنَا فِي الدُّنْيَا حَسَنَةً وَفِي الْآخِرَةِ حَسَنَةً وَقِنَا عَذَابَ النَّارِ.[ سورة البقرة 201] ژباړه: ځیني د دوی څخه وایي: ای ربه زموږ! موږ ته په دنیا کې هم ښېګڼي راکړه او په آخرت کې هم ښېګڼي راکړه او موږ د اور د عذاب څخه وساته.

نو مسلمان لکه د اخروي ژوند د سمون لپاره چې کوښښ کوي د دنیوي ژوند د سمون لپاره هم باید کوښښ وکړي.

او لکه د اخروي ژوند سمون چي په معنویاتو باندي لاس ته راځي د دنیوی ژوند سمون په مادیاتو باندي لاس ته راځی او مادیات خالص اسباب دي چې په مټ یې معنویاتو ته سړی رسېدلای شي او چې کله مادیات او معنویات دواړه برابر شي بیا نو هراړخیزه نیکمرغي د انسان په برخه کیږي.

هېره دي نه وي  لکه الله پاک چې موږ ته د عقيدې د سموالي او محکموالي سپارښتنه کړېده د مادي قوت د برابروالي سپارښتنه يې هم کړېده: او فرمایی: وَأَعِدُّوا لَهُمْ مَا اسْتَطَعْتُمْ مِنْ قُوَّةٍ وَمِنْ رِبَاطِ الْخَيْلِ تُرْهِبُونَ بِهِ عَدُوَّ اللَّهِ وَعَدُوَّكُمْ.[ الانفال 60]

ژباړه: تاسو برابر کړئ د دوی لپاره هغه چې ستاسو په طاقت وي د قوت او تړلو څخه د آسانو تر څو تاسو په هغه باندي د الله او د ځان دښمنان و وېروی.

په دې باندی باید موږ ځانونه پوه کړوکوم شی چې د شرعي اصولو څخه ښکاري او په تجربه باندي هم ثابت سوی دی دا دی چې د معنوي قوت سره چې کله مادي قوت يوځای شي نو پر مطلق مادي قوت باندي بری پيدا کوي.

لکه الله پاک چي فرمايي:كَمْ مِنْ فِئَةٍ قَلِيلَةٍ غَلَبَتْ فِئَةً كَثِيرَةً بِإِذْنِ اللَّهِ وَاللَّهُ مَعَ الصَّابِرِينَ.[ البقرة 249]

ژباړه: ډېر ځله داسي پېښیږي چې کوچنۍ  ډله دي پر لویي ډلي باندي د الله په اراده کامیابه شي او الله د صبر کوونکو سره دی.

او د دې لپاره د بدر غزوه لويه بېلګه ده چې د مسلمانانو شمير 300 نفره وو خو کفار 1000 نفر وه خو مسلمانان ځکه کاميابه شوه چې د توان سره سم د مادي قوت تر څنګ معنوي قوت هم ورسره وو ځکه مسلمانان په اسلامي سپېڅلې عقیده، نبوي اخلاقو او روحي سکون باندي سمبال وه، مادي قوت یې کڅه هم د کفارو په پرتله لږ وو خو بیا هم تر خپل توان یې د هغه د برابرولو هڅه کړېوه داسي یې نه وه کړي چې بېله کومي امادګۍ او بېله کومي وسلې جنګ ته ووځي.

د همدغو دوو قوتونو مثال الله پاک په قرآن کې موسی عليه السلام راوړی دی:

موسی عليه السلام چې کله د مصر څخه مدین ته را ورسېدی په لاره کې یې پر یوه څاه باندي دوې نجوني ولیدلې چې غوښتل یې خپل مالونه اوبه کړي خو د کمزورۍ له کبله یې ژر نه شوې اوبولای موسی علیه السلام د دغو دوو نجونو مالونه د مټ په زور چې مادي زور دی اوبه کړه خو چې کله انجلۍ د خپل پلار په غوښتنه دی کور ته وغوښتی نو په انجلۍ پسې روان سو دا نتيجه د معنوي قوت وه چې په حياء باندي ورسره روان وو او هیڅ یې ورته نه کتل.

او بل مثال يې الله پاک په امت د رسول الله صلی الله عليه وسلم باندي ويلی دی لکه چې فرمايي:

مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ وَالَّذِينَ مَعَهُ أَشِدَّاءُ عَلَى الْكُفَّارِ رُحَمَاءُ بَيْنَهُمْ تَرَاهُمْ رُكَّعًا سُجَّدًا يَبْتَغُونَ فَضْلًا مِنَ اللَّهِ وَرِضْوَانًا.[سورة الفتح 29]

ژباړه: محمد د الله رسول دی، او هغه خلګ چې د ده سره دي پر کفارو باندي سخت دي او په خپل منځ کې ډېر سره مهربانه دي، ته دوی وینې په داسي حال کې چې رکوع او سجده کوي تر څو د الله مهرباني او خوشحالي لاسته راوړي.

علماو لیکلي دي: دا چې الله پاک وایي: دوی پر کفارو باندي سخت دي. دا د مادي قوت عنوان دی، او دا چی وایي: دوی په خپل مینځ کې پر یو بل مهربان دي. دا د معنوي قوت عنوان دی، او دا چی الله پاک وایي: ته دوی وینې په داسي حال کې چي رکوع او سجده کوي تر څو د الله مهرباني او خوشحالي لاسته راوړي. دا د مادي او معنوي قوت نتیجه او د اسلامي امت د نیکمرغۍ لپاره هغه اصل دی چې مادي او معنوي قوت سره یوځای کوي. 

د روژې په نیولو باندي دغه دواړه قوتونه د مسلمان په برخه کیږي، ځکه په روژې باندي مسلمان ته روغتیا او صحت ورکول کیږي چې دا خپله مادي قوت دی همدا راز په روژې باندي د مسلمان اخلاق سمیږي، عبادت او توبه یې قبلیږي او د الله پاک رضایت یې په برخه کیږي چې دا بیا خپله معنوي قوت دی.

مأخذ: دروس رمضانیة

ژباړه او زیادت: مولوي نورالحق مظهري

د روژې ځيني روغتیايي ګټي:

1 - د معدې او کولمو څخه عفونتي اضافه مواد غورځوي.

2 - معده ورباندي هوسی کيږي.

3 - روژه د ناروغيو په مقابل کې وقايه ده، ډېري ناروغۍ دي چې بېله وقايې په درملني باندي نه جوړيږي او روژه ډېره ښه وقايه ده.

4 - څوک چې د کوچينيو او لويو کولمو مزمن التهاب ولري روژه ورته ډېره ګټه کوي.

5 - د اينې د کمکارۍ په درملنه کې روژه ډېره کټه لري.

6 - د خارش او يا گرولو ناروغۍ ته روژه ډېره ګټه لري.

7 - د الرژي يا حساسيت د ناروغۍ په درملنه کې روژه ډېر تأثير لري.

8 - روژه د چاغۍ په ناروغۍ کې ډېره مفيده ده ځکه چې په روژې باندي وزن ډېر کميږي.

9 - روژه د لوړ فشار د کمولو لپاره ډېره مؤثره ده.

10 - روژه د ګوردوکانو د ځينو التهابونو په درملنه کې ډېره مؤثره ده.

11 - روژه د کيسه صفراء د التهاباتو په درملنه کې ډېره مؤثره ده.

12 - روژه د زړه د مزمنو ناروغيو په ختمولو کې ډېره مؤثره ده.

13 - روژه د معدې د ډېرو ناروغيو د درملني لپاره ډېره مؤثره ده.

14 - روژه د انسان په خوشحاله کولو او سپين ږيرتوب په ځنډولو کې ډېر تأثير لري.

عصبي جهاز او سيستم ته د روژې ګټه:

ډاکتر محمد ابوشوک په يوې مقالې کې چې د (الصوم والجهاز العصبي) تر عنوان لاندي يې ليکلې ده وايي: د روژې د روحانيت له وجهي او په دې خاطر چې روژه نفس صفاء کوي، روح پاکوي،  پر ستونزو باندي انسان ته تحمل او صبر ور زده کوي، پر مسکينانو او اړو انسانو باندي مهربانۍ ته انسان هڅوي، په شهواتو کې د لوېدلو څخه انسان ليري کوي، د انسان نفس په ښو اخلاقو باندي ښايسته کوي لکه په کړنوکې صداقت، په کار کې امانتداري، د خښم او انتقام څخه د انسان ليري کول او د حسد او کينې څخه د نفس ژغورل. 

دا ټوله هغه شيان دي چې بشري روح ته سلامتيا، محبت، دوستي او هغه صفايي وربښي چې د انسان روح ورباندي ډېر مطمئن او آرام کېدلای سي.

ځينو بريتانوي ډاکټرانو ويلي دي: په کال کې يوه مياشت روژه نيول د انسان په بدن کې د پوره کال کچره او چټلي ختموي.

تر ټولو مشهور ليکوال چې د روژې په فايدو کې يې ليکل کړيدي په امريکا کې د بدني ثقافت مشر ماک فادن دی. نوموړي په امريکا کې په خپل نامه لوی کلينيک جوړکړی دی او د روژې د فوائدو په اړه يې هغه وخت کتاب وليکی چې ده ته په تجربو ثابته سوه چې روژه د ډېرو سختو ناروغيو د درملني لپاره مؤثره ده؛ نوموړی وايي: روژه بدن ته ګټه لري د ټولو هغو جراثیمو څخه بدن پاک کوي چې د خوړو سره د انسان بدن ته ځي.

هغه ناروغۍ چي نوموړي په روژې باندي معالجه کړيدي:

د معدې او هضمي جهاز ناورغۍ.

د وينو او رګونو ناروغۍ.

نوموړي ډاګټر په خپل کتاب کې د ټولو هغو خلګو نومونه او مشخصات ليکلي دي چې ده په روژې باندي د هغوی درملنه کړېده.

دی وايي: هر انسان دېته اړتيا لري چې بايد روژه ونيسي بلکې هر مريض روژې ته اړتيا لري.

منبع: تحف رمضانية

ژباړه او زیادت: مولوي نورالحق مظهري