ټولنيز فساد د هغو کړنو او کارونو څخه تعبير دی چي په کولو يې ټولنه تخريبيږي او عمومي فساد ورڅخه پيدا کيږي.
په کومي ټولني کي چي د اصولو او ضوابطو څخه په ټوليز ډول سرغړوني کيږي هلته ټولنيز فساد پيدا کيږي د بېلګي په ډول: په اسلامي ټولنه کي د کورني ژوند، معاملاتو، حکومتولۍ، سياست، معاشرت او داسي نورو کړنو لپاره خپل اصول ايښودل سوي دي چي انسانان بايد د هماغه اصولو سره سم په ټولنه کي خپل ژوند پر مخ باندي بوزي نو چي کله د هماغه اصولو څخه سرغړونه کيږي دستي فساد ورڅخه پيدا کيږي.
لويه ټولنه د کوچنيو ټولنو او کورنيو څخه تشکيل سوې وي ځکه نو په لويو ټولنو کي فساد د کوچينو ټولنو او کورنيو څخه را پيليږي او د کورنۍ د غړو تر مينځ فساد د هغوی کورنۍ ته او بيا د هغه ځای څخه ټولني ته انتقاليږي.
کله چي د افرادو د انحراف په سبب په کورنيو کي فساد پيدا سي په تدريجي ډول په ټولنه كي هم فساد ورڅخه پيدا کيږي او ورو ورو يې لمنه دومره پراخه کيږي چي هر څه ورڅخه متأثره کيږي.
د انسانانو د ژوند په برخو کي د تفاوت په سبب ټولنيز فساد هم ځان ته ډېري برخي لري د بېلګي په ډول: امنيت د انسانانو د ژوند لپاره ډېر مهم دی نو کله چي په غلا، اختطاف، بغاوت او خودسريو سره امنيت اخلال کيږي عادتا فساد ورڅخه پيدا کيږي چي دې ته موږ د امنيت په برخه کي ټولنيز فساد ويلای سو، معاملات د انسانانو په ژوند کي لويه اړتيا ده کله چي د ځينو منحرفو انسانان لخوا په معاملاتو کي سود او ناروا سودا ګاني داخليږي حتما فساد ورڅخه پيدا کيږي چي دې ته موږ په معاملاتو کي ټولنيز فساد ويلای سو همداسي د ژوند نوري برخي چي د عادي او نورمال حالت څخه اوړي فساد ورته ويلای سو.
د ټولنيز فساد په سبب په کورنيو او ټولنو کي ژوند سره ګډوډ کيږي، امنيت خرابيږي، ناحقه ځوروني او وژني ډېريږي، نظامونه د ننګونو سره مخامخ کيږي، په ټولنو کي د اصلاحاتو او سمون مخه نيول کيږي او په انسانانو کي وحشت او بې بندوبارۍ ډېريږي ځکه نو د ټولنيز فساد په وړاندي مبارزه هم بايد ټولنيزه وي او هر فرد بايد د خپل حاکم نظام تر څنګ دداسي فساد په وړاندي ودريږي.
د ټولنيز فساد په پيدا کېدلو کي د خلګو علني ګناهونه، د اسلامي نظام څخه بغاوت، د شرعي اصولو او قانوني نورمونو څخه سرغړونه، د جرائمو په وړاندي تساهل، د شرعي حدودو نه اجراء، نا اهل کسانو ته د مسئوليت سپارل، مجرمينو ته په واسطه باندي برائت ورکول، د قوانينو په پلي کولو کي تبعيض، بې کاري، مبتذلی رسنۍ او په تېرو ليکنو کي د ذکر سوو ځانګړيو فسادونو عمومي کېدل مهم رول لري.
مولوي نورالحق مظهري
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر